نام پژوهشگر: طاهره فرزام

بررسی مقامات حمیدی از حیث ساختار داستانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1393
  طاهره فرزام   محمدرضا روزبه

این پایان نامه، پژوهشی پیرامون بررسی و تحلیل عناصر داستانی مقامات حمیدی از جهات گوناگون است. مقامات حمیدی به عنوان اثری ارزشمند در نثر مصنوع و متکلف قرن ششم، جزو آثار داستانی کهن در ادب فارسی محسوب می شود که از لحاظ اسلوب داستانی و سبک نگارش، از چنان قابلیتی برخوردار است که می توان عناصر داستانی مختلفی نظیر شخصیت، موضوع، راوی، صحنه، گفت وگو، لحن، فضا، زمان و مکان را در مقامه های آن بررسی کرد. در این پژوهش کوشیده ایم مقامات حمیدی را از دیدگاهی متفاوت، جدای از وجوه بلاغی و تکلفات ادبی آن مورد مطالعه قرار دهیم. هدف این پژوهش، آشنایی با ساختار مقامه نویسی و بررسی مقامات حمیدی از لحاظ ساختار داستانی و مقایسه و تطبیق آن با آثار داستانی معاصر است. روش تحقیق برای این پژوهش، روش تحلیلی- توصیفی است و گردآوری اطلاعات در آن به صورت کتابخانه ای و فیش برداری انجام گرفته است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که در مقامات حمیدی از میان عناصر داستانی، موضوع، شخصیت، گفت وگو و صحنه نسبت به سایر عناصر برجسته تر است و عناصری چون پیرنگ، زمان و مکان کمرنگ ترند و چندان به آن ها پرداخته نشده است؛ تنها به صورت کلی و گذرا بیان شده و چندان واضح و منسجم به نظر نمی رسند. به طور کلی، این عناصر در سطحی قابل قبول و متناسب با درک و دریافت قصه نویسان نسبت به عناصر داستان عرضه شده اند که در موارد بسیاری قابل مقایسه با عناصر داستان های معاصر هستند. این عناصر، اگرچه دارای شدت و ضعف هایی هستند؛ اما در مجموع توانسته اند مقامات را به عنوان یک اثر داستانی مطرح سازند.