بیماری های ناشی از باکتری های پاتوژن گیاهی امنیت غذایی را در سراسر جهان تهدید می کند. تمام اعضای جنس xanthomonas، با بیش از 20 گونه، باعث ایجاد بیماری در طیف وسیعی از میزبان های گیاهی می شوند که منجر به ایجاد ضرر و زیان قابل توجهی در تولید و کیفیت محصولات می شود. عوامل آنتی فیتوپاتوژن تجاری، که به طور کلی به عنوان بیوسایدهای شیمیایی شناخته می شود، مقاومت پذیر و غیر قابل تجزیه بوده و باعث گسترش آلودگی در محیط زیست می شود. هدف از این پژوهش، معرفی داروهای طبیعی موثر و ایمن برای کنترل بیماری های باکتریایی گیاهان است. لذا، فعالیت ضد میکروبی اسانس و عصاره 6 گونه از گیاهان دارویی، علیه گونه بیماری زای گیاهی xanthomonas campestris، بررسی شد. فعالیت ضد میکروبی اسانس های مرزه، زنیان، کاکوتی، آویشن، عصاره اتانولی آویشن و عصاره آبی حنا در شرایط آزمایشگاهی علیه xanthomona campestris pv. campestris مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین فعالیت ضد میکروبی با حداقل غلظت مهاری (mic) 19/0% و حداقل غلظت کشندگی (mbc) 39/0% مربوط به اسانس آویشن می باشد. آنالیز gc-ms آویشن، نشان دهنده حضور تیمول (8/16%)، تیمول استات (4/4%)، کارواکرول استات (8/1%)، کارواکرول (7/1%) و نونیل فنل (45/0%) است. بنابراین خواص بیولوژیکی اسانس و فعالیت ضد میکروبی آن به ترکیبات فنلی نسبت داده شد. بررسی های بعدی روی اثرات بیولوژیکی اسانس علیه برخی از فاکتورهای ویرولانس xanthomonas campestris pv. campestris انجام شد. این باکتری، مانند سایر پاتوژن های گیاهی، دسته ای از آنزیم های خارج سلولی را تولید می کند که در مجموع به خاصیت بیماری زایی باکتری کمک می کند. در این مطالعه، تولید آنزیم های خارج سلولی استراز، لیپاز، آمیلاز، پروتئاز، پکتات لیاز و پلی گالاکتوروناز در باکتری تشخیص داده شد. تاثیر اسانس آویشن علیه تولید و فعالیت آنزیم های آمیلاز، پروتئاز و استراز در xanthomonas campestris pv. campestris با استفاده از روش نفوذ در آگار، به عنوان روشی نیمه کمی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین این اثرات بر تولید و فعالیت آنزیم ها با استفاده از اسپکتروفتومتر روش کمی سنجش شد. نتایج نشان داد که تحت تاثیر اسانس، فعالیت آنزیم آمیلاز (23 %) و تولید آن (31 %) افزایش یافت، در حالی که تاثیر منفی بر تولید آنزیم پروتئاز (100 %) مشاهده شد. اسانس هیچ تاثیری روی تولید آنزیم استراز نداشته و فعالیت آنزیم های پروتئاز و استراز تحت تاثیر قرار نگرفت. براساس نتایج بدست آمده از این مطالعه، پیشنهاد می شود که اسانس آویشن می تواند به عنوان ابزاری قوی برای پیشگیری و درمان بیماری های ناشی از باکتری xanthomonas campestris مورد استفاده قرار گیرد. کلیدواژه: مواد ضد میکروبی، کنترل بیماری، اسانس، گیاهان دارویی، ترکیبات فنلی طبیعی، زانتوموناس کمپستریس