جغرافیا نقش مهمی در تاریخ هر سرزمین دارد و تاریخ هر سرزمین و ناحیه بستگی زیادی به موقعیت و مکان جغرافیایی آن دارد. در همین راستا مناطق و سرزمین هایی در ایران هستند که به دلیل قرار گرفتن در یک موقعیت جغرافیایی و داشتن شرایط آب هوای خاص از جایگاه و اهمیت زیادی برخوردار بوده و نقش مهمی در تحولات سیاسی کشور داشته اند. سرزمین هیرکانیه یکی از این مناطق است که امروزه به نام گرگان شناخته می شود و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص در طول تاریخ ایران خصوصاً تاریخ ایران باستان، از اهمیت زیادی برخوردار بوده و نقش مهمی در تاریخ و تحولات ایران داشته و در منابع به کرّات از آن نام برده شده است. هیرکانیه که به نظر می¬رسد شامل سرزمین های واقع در جنوب شرقی دریای مازندران از جمله استان گلستان امروزی و بخشی از مازندران می¬باشد که با نام¬های مختلفی در طول تاریخ مانند ورکانه، هیرکانیه، طبرستان و گرگان از آن یاد شده است. هرچند که امروزه اغلب هیرکانیه را با استان گرگان امروزی مقایسه می¬کنند اما به نظر می¬رسد که وسعت سرزمین هیرکانیه از گرگان امروزی بیشتر بوده، و سرزمینهای بیشتری از جمله بخشی از مازندران را در بر می¬گرفته است. لذا در این پایان¬نامه تلاش شده است تا به کمک منابع دست اول، پژوهش¬های تاریخی جدید و تجزیه و تحلیل آن¬ها، در ابتدا به وجه تسمیه و محدوده جغرافیایی هیرکانیه در ایران باستان و سپس به جایگاه سیاسی آن در سه دوره شاهنشاهی هخامنشی، اشکانی و ساسانی پرداخته شود.