چکیده تحولات اجتماعی از جمله¬ی مهم¬ترین مسائلی است که یک جامعه را می¬تواند تحت تأثیر خود قرار دهد و قطعاً نویسندگان جزء اقشاری هستند که می¬توانند این مسائل را با بیانی مناسب و تأثیرگذار روایت کنند. از میان نویسندگان معاصر ایران، جلال آل¬احمد و از میان نویسندگان معاصر عرب، عبدالرحمن منیف این رسالت را به خوبی به انجام رسانده¬اند. در این رساله،آثار ذکر شده ی فوق،خلاصه، توصیف و تحلیل شده، ابعاد احتماعی آنها مورد بررسی قرا گرفته است و سپس سه اثر ذکر شده¬ی جلال و دو رمان منیف با هم مقایسه شده¬اند. اما با توجه به تغییرات و ضرورت¬های منطقه¬ای و جهانی، آثار این دو نویسنده متعهد مشترکاتی دارد و تا به حال بدان پرداخته نشده است و ازسوی دیگر این دو از نظر انعکاس اوضاع اجتماعی ـ سیاسی ازبزرگان تأثیرگذار جامعه خود به حساب می¬آیند، ضرورت دارد بیش از پیش شناخته شوند. نتایج این پژوهش که بر پایه¬ی توصیف و تحلیل و رویکردی اجتماعی استوار است، نشان می¬دهد این دو نویسنده در بیان مسائل اجتماعی، مشترکات و تفاوت¬هایی دارند. هر دو در طرح موضوعات فقر، مردسالاری، ظلم و ستم و تسلط حکومت خودکامه، جهل و نادانی مردم درآثارشان با هم مشترکند اما روش هر کدام در بیان این مسائل متفاوت است. آل¬احمد فقر طبقات فرودست جامعه را نشان می دهد و منیف فقر یک سرزمین را، آل¬احمد مردسالاری را همراه با حقارت زنان نشان می¬دهد و منیف بدون پرداختن به زنان، مردسالاری را روایت می¬کند، این دو نویسنده در بیان موضوع ظلم و ستم و تسلط حکومت خودکامه، از شیوه¬ی غیرمستقیم استفاده، آل¬احمد جهل و نادانی افراد یا گروه خاصی ازمردم را مد نظر دارد ولی منیف جهل و نادانی افراد را فراگیر می¬داند.