نام پژوهشگر: سینا کوهستانی اسیق سو
سینا کوهستانی اسیق سو محمدرضا ارسلان بد
گندم از نظر سطح زیرکشت و تقاضا مهمترین محصول کشاورزی ایران است. علی¬رغم حمایت قیمتی دولت از این محصول، مقدار تولید گندم به¬ندرت بـا مقدار تقـاضای داخلی تطابق داشته است. از سوی دیگر اعمال تحریم¬های اقتصادی علیه ایران و ضرورت امنیت¬غذایی، یافتن روشهایی عملی برای تولید هرچه بیشتر گندم را ضروری ساخته است. افزایش بهره¬وری و کارایی یک روش ضروری است که سبب افزایش مقدار تولید بدون استفاده¬ی بیشتر از منابع می¬گردد. به علت این¬که کشاورزی توأم با ریسکها و زیان¬ها است، رفتار کشاورزان تحت تأثیر گرایشـات ریسکی¬شان قرار می¬گیرد و اتخاذ سیاست¬هـای افـزایش بهره¬وری نیازمند دانش کافی از نحوه تصمیم¬گیری افراد می¬باشد. در مطالعه حاضر به منظور بررسی اثر گرایشات ریسکی بر بهره¬وری پس از محاسبه بهره¬وری کل عوامل تولیدکنندگان با استفاده از تابع تولید متعالی و روش مانده سولو برای 361 مزرعه گندم شهرستان مشهد که به روش خوشه¬ای انتخاب شده بودند، شاخص¬های ریسک¬گریزی و زیان گریزی افراد به ترتیب براساس تئوری مطلوبیت مورد انتظار و در چارچوب جدول هالت لائوری و براساس تئوری انتظارات و در چارچوب جدول برینک محاسبه شدند. سپـس، بـا استـفـاده از تـجـزیه و تحـلیل رگـرسیونی، جهت و شدت اثرگذاری گرایشات ریسکی کشاورزان بر بهره¬وری کل عوامل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می¬دهــد کـه ریسک¬گـریـزی تعیین¬کننده منفی و زیان¬گریزی تعیین کننده مثبت بهره¬وری کل عوامل می¬باشند. بنابراین، کاهش شدت ریسک و زیان و بهبود مهارت¬های مدیریت ریسک، بهره¬وری کل عوامل را افزایش می¬دهند. علاوه بر این، نتایج دلالت بر این دارند که عوامل نـاحیه¬ای مـانند عـادات کشت، فرهنگ کـار و عوامـل نهادی اثرات معنی¬دار و قابل ملاحظه¬ای بر بهره¬وری کل عوامل دارند. براساس نتایج مطالعه حاضر، کشاورزی کوچک مقیاس، توسعه تحصیلات ابتدایـی و متـوسطه، درنظر گرفتن مـزیت نسبی در سیاست¬گذاری، آموزش¬های ترویجی، اعطای تسهیلات بانکی و گسترش بیمه موثرترین روش¬های بهبود بهره¬وری کل عوامل تولید گندم می¬باشند.