موضوع این پایان نامه در حیطه بررسی همه راه های اصلی و فرعی سرزمین گیلان با تاکید بر شاخه ای از راه شاهراه بزرگ خراسان (جاده ابریشم) در حاشیه جنوب غربی دریاچه کاسپین بوده است. که در طی آن بر تمام تاسیسات میان راهی شامل کاروانسراها، پل ها، برج های راهنمایی و قلعه های راهداری و نظامی و موقعیت جغرافیایی آنها پرداخته شده است. علاوه بر این پیشینه جاده ابریشم یا شاهراه خراسان در ایران از هزاره های قبل از میلاد تا دوران قاجار نیز مورد بررسی قرار و تاریخ گیلان را از حیث استقلالشان در ادوار مختلف تاریخی بر پایه تجارت در این مسیر بین المللی مورد پژوهش قرار دادیم. تا مبرهن سازیم که گیلان با وجود این آزادی و استقلال در دوران تاریخی و اسلامی در عرضه و تولید ابریشم و فرآورده های آن نقش مهمی در دنیا و در این مسیر تبادلاتی فرامنطقه ای بر عهده داشته است. در این رساله به نتایج مهمی در حیطه تاریخ، فرهنگ، هنر، تجارت و اقتصاد گیلانیان و دیلمیان و تبادلات فرهنگیشان با سایر نواحی حاشیه دریای کاسپین و نواحی چون اروپا و فلات مرکزی ایران پرداختیم. روش اجرای این پژوهش در قالب بررسی متون کهن و نوشته های مورخین و تاریخ نگارانی بوده که در طی قرون گذشته از این سرزمین دیدن کردند و اطلاعات جامعی را در مورد آن ارائه دادند.