نام پژوهشگر: رعنا شریفیان
رعنا شریفیان علی اکبر جمالی
مطالعات سیل به منظور برنامه ریزی، بهره برداری بهینه و مدیریت این پدیده طبیعی از جمله مسائل مبتلا به کشور است. شرایط اقلیمی خشک ونیمه خشک بخش وسیعی از کشور سبب شده است علی رغم تحمیل خسارات سنگین ناشی از بروز خشکسالی، همه ساله شاهد بروز سیلابهای مخرب با دامنه خسارات وسیع بوده. تخریب شدید منابع طبیعی چه به صورت بهره برداری بی رویه ازجنگلها ومراتع وچه به شکل تغییر کاربری اراضی وتبدیل آنها به اراضی کشاورزی نامناسب ویا ساخت بی رویه مناطق مسکونی، موجب شده است، سیلابها سال به سال چه از نظر تعداد وقوع وچه از نظر شدت خسارات افزایش یابند. بررسی آمار و اطلاعات خسارات ناشی از وقوع سیلابها در ایران وجهان بیانگر گستردگی صدمات ناشی از وقوع سیلاب به منابع طبیعی است، لذا تدوین برنامه ای جامع باهدف مهار کنترل وبهره برداری بهینه با اعمال اقدامات مدیریتی متناسب با کلیه عوامل دخیل در ایجاد و طغیان سیلابهای منطقه ای است. با عنایت به تأثیر عوامل مختلف در بروز سیل، انواع اقدامات مدیریتی (آبخیزداری و مدیریت کاربری اراضی، برنامه ریزی و مدیریت در مسیر رودخانه ها و مسیل ها، پیش بینی و هشدار سیل، اقدامات پیش گیری وحمایتی در مناطق سیل گیر و پهنه بندی خطر سیل) میتوانند در کاهش خسارات ناشی از آن موثر باشد. در این تحقیق ضمن بررسی قابلیت مدل flm در شبیه سازی پهنه بندی سیلاب با استفاده از قابلیتهای سیستمهای اطلاعات جغرافیایی وسنجش از دور در تهیه وآماده سازی اطلاعات مورد نیاز، وضعیت زبری بستر رودخانه بررسی و با محاسبه شیب بستر رودخانه شعاع هیدرولیکی معادل ارتفاع آب در نظر گرفته و با دبیهای مختلف تراز آب محاسبه میشود ومیزان تاثیر هر یک زیر حوزهها در دبی اوج و میزان سیلاب خروجی با وقوع هر رویداد بارش در حوزه آبخیز زاینده رود تعیین گردید. هم چنین به کمک مدل lcm تغییرات کاربری اراضی منطقه طی سالهای 1985-2010 منطقه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اراضی کشاورزی آبی در منطقه زرین شهر که بیشترین سطح زیر آب رفته را در سیلابهای بادوره بازگشت معین شامل می شود با گذر زمان رو به کاهش می باشد که همیین امر می تواند عاملی برای افزایش سیل خیزی منطقه در سالهای آتی شود. با استفاده از نرم افزار hec-fia و توابع ریاضی خسارت وارده به محصول برنج که بیشترین سطح کشت اراضی کشاورزی را شامل می شد، محاسبه ومورد بحث قرارگرفت. بیشترین خسارت، مربوط به زمان برداشت این محصول می باشد که با افزایش دوره بازگشت سیلاب افزایش می یابد.