نماتدهای زخم ریشه از عوامل مهم کاهش محصول گندم در بیشتر مناطق کشت گندم بحساب می آیند. برای بررسی این بیماری در خوزستان از خاک مزارع و ریشه گیاهان گندم در شهرستانهای مسجدسلیمان، دشت آزادگان، بهبهان، باغ ملک و شوشتر نمونه برداری بعمل آمد. بررسی نمونه ها نشان داد که گیاه گندم در تمام مناطق مورد بازدید به استثناء دشت آزادگان به درجات متفاوت به نماتد زخم ریشه آلوده بود. بررسی مرفولوژیک نماتدهای جدا شده نشان داد که عامل بیماری به گونه های pratylenchus thornei و p. neglectus تعلق دارد. بدلیل اشکالاتی که در زمینه تشخیص گونه های فوق از نظر مرفولوژیک وجود دارد با استفاده از روش مولکولی و کاربرد پرایمرهای اختصاصی اقدام به تشخیص دو گونه فوق گردید. نتایج نشان داد که که گونه غالب در استان خوزستان گونه p. thornei می باشد. پس از این که ارقام و لاین های گندم نان و دوروم از نظر شاخص rf (فاکتور تولید مثل نماتد) با شاهد دارای مقاومت متوسط gs50a (7/0rf=) و شاهد حساس تا متحمل بزوستایا (25/1rf=) مقایسه شدند، از تعداد 33 لاین و رقم گندم، تعداد 10لاین و رقم (sd-84-12 ، sd-84-10، sd-84-8،-11 s-78، d-84-5 (دوروم)، بهرنگ (دوروم)، بم، سراسری شوری 14-85، سراسری شوری 6-85 و چمران ) در گروه متحمل و تعداد 23 لاین و رقم ( d-84-9 (دوروم)، s-84-14، سیستان، سراسری شوری 11-85 و سراسری شوری 10-85، استار، اکبری، کویر، وریناک، سراسری گندم 20-87، سراسری گندم 21-87، سراسری گندم 22-87، ss-85-20، s-85-19، s-83-3، s-80-18 و sd-84-9 و دوروم: کرخه، یاواروس، دنا، d-82-6، d-79-15 و d-86-16) در گروه مقاوم قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیقات، این احتمال وجود دارد که اکثر ارقام و لاین های گندم موجود در استان خوزستان به نماتد زخم ریشه مقاوم تا متحمل باشند و ایران(خصوصاٌ مناطق جنوب غربی آن) دارای منابع غنی از ژنهای مقاوم به نماتد بوده که این مطلب در برنامه های بهنژادی بسیار حائز اهمیت می باشد

زیتون (olea europea l.) درخت همیشه سبز بومی آسیای غربی است که به طور گسترده در نواحی مدیترانه ای،مناطق نیمه حاره ای استرالیا، آفریقای جنوبی، آمریکای شمالی و جنوبی رشد می کند. نماتدهای ریشه گرهی meloidogyne spp. جزو مهمترین نماتدهای انگل گیاهی بوده و آلودگی بیشتر باغات و نهال های زیتون تولید شده در استان های مختلف کشور به این عامل خسارت زا محرز گردیده است. با توجه به این که تاکنون گونه های نماتد ریشه گرهی زیتون در استان خوزستان مشخص نبوده و روش های مختلف کنترل آن بررسی نشده بود، این مطالعه صورت گرفت. برای این منظور از مراکز تولید نهال و گلخانه های شهرستان های باغ ملک، دزفول، شوش و رامهرمز نمونه برداری و گیاهان دارای علائم آلودگی جمع آوری گردید. نمونه های جمع آوری شده در آزمایشگاه مورد مطالعه قرار گرفتند و نماتد عامل بیماری استخراج و پس از مطالعات ریخت شناسی و ریخت سنجی، عامل بیماری گونه meloidogyne javanica تشخیص داده شد. پس از آن به منظور تکثیر نماتد جهت انجام مطالعات بیماری زایی کیسه های تخم نماتد به گیاهان گوجه فرنگی رقم حساس به نماتد (راتگرز)، مایه زنی شد. بعد از گذشت 70-60 روز، تخم و لاروها از ریشه های آلوده استخراج گردیدند. برای بررسی اثر این گونه روی نهال های یک ساله زیتون رقم دزفولی، آزمایشی با جمعیت های 0، 2500، 5000، 10000 و 20000 تخم و لارو نماتد صورت گرفت. نتایج نشان داد که جمعیت 10000 نماتد بیشترین تعداد گال و تخم و لارو را روی زیتون تولید کرد. همچنین تاًثیر سموم نماتدکش تمیک، اکسامایل، راگبی و انزون در غلظت های 6 و 8 پی پی ام روی گیاهان مایه زنی شده با 5000 تخم و لارو سن دوم نماتد در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سم راگبی بهترین اثر را در کنترل این نماتد دارد. در بررسی کنترل بیولوژیک این نماتد توسط گونه های مختلف قارچ تریکودرمای جداسازی شده از استان خوزستان، مشخص گردید که گونه trichoderma longibrachiatum که از شهرستان بهبهان جمع آوری شده بود، بهترین اثر را در پارازیته کردن تخم های نماتد دارا بود. در بررسی اثر غلظت های متفاوت بیون در القای مقاومت به این نماتد، در گیاه گوجه فرنگی مشخص گردید که غلظت های 20 و 40 میلی مولار بیون و فاصله زمانی 3 و 5 روز بین اسپری بیون و مایه زنی نماتد، بهترین اثر را دارا بود..

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

به منظور شناسایی نماتدهای انگل گیاهی در مزارع سیب زمینی ایستگاه تحقیقات کشاورزی تجرک طی ماههای فروردین تا آبان سال 1377 تعداد 55 نمونه خاک و ریشه از مزارع مختلف بذری و تحقیقاتی ایستگاه جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه نماتدها به روش جنکینز (jenkins, 1964) از خاک جدا شده و با استفاده از روش تکمیل شده دگریسه (grisse, 1969de) ثابت و به گیلیسیرین منتقل شدند. سپس خصوصیات مرفولوژیک و مرفومتریک هر یک از گونه ها مورد مطالعه میکروسکوپی قرار گرفت و پس از اندازه گیریهای لازم و رسم اشکال آنها جنسها و گونه های هر یک تعیین شد. در این بررسی تعداد 15 گونه متعلق به 12 جنس شناسایی شدند که عبارتند از: boleodorus thylactus, criconema mutabile, criconemalla xenoplax. ditylenchus destructor, d. dipsaci, filenchus vulgaris, geocenamus brecidense, g. rugosus, helicotylenchus digonicus, longidorella sp., meloidogyne javanica, pratylenchus neglectus, p. thornei, psilenchus minor, zygotylenchus guevarai. در ضمن گونه های m. javanica , d.destructor, p. neglecutus با جمعیت و خسارتی بیش از سایر گونه ها دارای اهمیت اقتصادی تشخیص داده شدند. این اولین گزارش از وجود گونه psilenchus minor در ایران می باشد.

بیاری ساق سیاه خربزه (charcoal rot) ناشی از macrophomina phaseolina (tassi) goid. یکی از عوامل مهم خسارتزا در گیاه خربزه می باشد. قارچ عامل بیماری از مزارع مناطق ورامین و ایوانکی جداسازی و بیماریزایی آن روی خربزه به اثبات رسید. در بررسیهای آزمایشگاهی جدایه های trichodeama harzianum و t.viride با قدرت رقابت غذایی و هیپرپارازیتیسم قوی از رشد کلنی ماکروفومینا در محیط کشت متقابل (dual culture) جلوگیری نمودند. در آزمایشات کلنی زاسیون جدایه های t.viride و t,harzianum, t.koningii به رتیب بالاترین تاثیر را در کلونیزه و لیز کردن سختینه های ماکروفومینا داشته و از جوانه زنی سختینه در محیط کشت جلوگیری نمودند. در بررسیهای میکروسکوپی نفوذ و تخریب هیفی ماکروفومینا بوسیله جدایه های فوق مشاهده گردید. در بررسی اثر ترکیبات گازی، در بین کشتهای 48 ساعته آنتاگونیستها، جدایه t.harzianum و در بین کشتهای 96 ساعته، t.viride بالاترین بازدارندگی را بر روی رشد میسلیومی ماکروفومینا نشان دادند بررسی قارچکشها در آزمایشگاه نشان داد که شم کاربندازیم دارای بیشترین بازدارندگی بر روی رشد میسلیونی ماکروفومینا در مقایسه با سایر قارچکشها می باشد در حالی که جدایه های t.viride و t.harzianum مقاومت بالایی را در برابر این سم از خود نشان دادند. در آزمایشات گلخانه جدایه t.viride به تنهایی و یا در تلفیق با سم کاربنداریم بطور موثری بیماری را کنترل نمود. تاثیر بازدارندگی مواد بیولوژیک تریکودرمین b و پروموت بر روی قارچ ماکروفومینا در مقایسه با قارچهای آنتاگونیست مورد آزمایش ضعیف بود.

جهت شناسایی نماتدهای انگل گیاهی از راسته tylenchida در مزارع برنج استان خوزستان طی سالهای 1376 و 1377، تعداد 90 نمونه خاک و ریشه از مناطق مختلف برنجکاری استان خوزستان جمع آوری گردید. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه نماتدها با استفاده از روش جنکینز (jenkins, 1964) از خاک جدا شده و با استفاده از روش دگریس (de grisse, 1969) ثابت و به گلیسیرین منتقل شدند. از گونه ها، خصوصیات مرفولوژیک و مرفومتریک هر یک از نماتدها مورد بررسی و مطالعه میکروسکوپی قرار گرفت . پس از اندازه گیریهای لازم و رسم اشکال آن ها، جنسها و گونه های هر یک از آن ها تعیین شد. در این بررسی 11 گونه نماتد متعلق به 10 جنس از راسته مذکور مورد شناسایی قرار گرفت که عبارتند از: hirschmanniella orzae, pratylenchus thornei, helicotylechus microcephalus, tylenchorhynchus annulatus, tylenchorhynchus clarus, filenchus facultativus, basiria graminophila, boledorus thylactus, aphelechus avenae, aphelenchoides sp. در این تحقیق نماتد ریشه برنج hirschmanniella oryzae فقط در منطقه شاوور مشاهده گردید که با توجه به اهمیت این نماتد پیشنهاد می گردد که اقدامات احتیاطی برای پیشگیری از پراکنش این عامل خطرناک اعمال گردید. همچنین نماتد aphelenchoides besseyi در برنجکاریهای استان خوزستان مشاهده نگردید. که با توجه به وجود این نماتد در شمال کشور لازم است اقدامات احتیاطی و قرنطینه ای نیز برای جلوگیری از ورود این نماتد به جنوب انجام گیرد.

سپتوریوز یکی از مهمترین بیماریهای برگی گندم در جهان می باشد. بمنظور تعیین میزان خسارت و اهمیت بیماری و امکان کنترل آن در خوزستان علاوه بر مطالعه چرخه بیماری در استان، خسارت وارده در اثر آلودگی در مراحل مختلف رشد و اثر آن بر عملکرد کمی و کیفی سه رقم عمده کشت در خوزستان و همچنین ارزیابی مقاومت 65 رقم و لاین پیشرفته نسبت به این بیماری انجام شد. در آزمایش تعیین میزان خسارت از طرح آمارهای کرتهای یکبار خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی استفاده شد. کرت اصلی شامل مایه زنی مصنوعی بفواصل 14-18 روز در مراحل gs12، gs23، gs31، gs37، gs47، gs58، به ترتیب 17، 33، 51، 66، 81، 95، روز بعد از کاشت با سوسپانسیون اسپور انجام و یک تیمار بدون مایه زنی بعنوان شاهد نیز در نظر گرفته شد. ارقام فلات ، اترک و داراب 2 در کرتهای فرعی گنجانده شدند. اندازه گیری از عملکرد دانه و اجزا عملکرد در ساقه اصلی و پنجه شامل تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و همچنین خواص کیفی (وزن هکتولیتر، درصد پروتئین دانه، درصد گلوتن تر، کیفیت پخت ، درصد جذب آب و کیفیت آرد) در زمان رسیدن دانه انجام شد. رگرسیون خطی میان درصد کاهش عملکرد محصول و تعداد روزهای آلودگی برازش گردید. نتایج نشان داد که در شرایط خوزستان این بیماری می تواند باعث کاهش 10/28 الی 34/43 درصد محصول شود. میزان کاهش محصول بستگی به رقم،زمان آلودگی و شدت آن داشت این بیماری بطور معنی داری باعث کاهش تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه و وزن هکتولیتر شد اما روی تعداد سنبله در متر مربع اثر معنی داری با آن نداشتند این بیماری بعد از شروع آلودگی در ارقام فلات ، اترک و داراب 2 روزانه به ترتیب بمیزان 0/132، 0/16، 0/239، درصد باعث کاهش محصول شد. در بررسی مقاومت نسبی 65 رقم، 6 رقم مقاوم، 13 رقم نیمه مقاوم، 18 رقم نیمه حساس و 28 رقم حساس ارزیابی شدند. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش و مطالعه وضعیت و چرخه بیماری در سطح مزارع استان به نظر می رسد که می توان با بیماری سپتوریوزبرگی در خوزستان با استفاده از ارقام و نیمه مقاوم و رعایت تناوب زراعی و تنظیم تاریخ کشت بدون استفاده از سموم شیمیایی بطور موثری مبارزه کرد.

در این پژوهش قارچهای همراه با پوسیدگی ریشه و مرگ گیاهچه در خزانه های درختان جنگلی استان خوزستان در طی سالهای 1375 لغایت 1377 جدا و خالص سازی شده و ویژگیهای شکل شناسی و بیماریزایی آنها مورد بررسی قرار گرفت . از مجموعه 52 جدائیه، 28 جدائیه از جنس فوزاریوم، 19 جدائیه از جنس ریزوکتونیا و 12 جدائیه از سایر قارچهای مهم عامل مرگ گیاهچه ای و پوسیدگی ریشه از خزانه های جنگل استان خوزستان جمع آوری گردید. جدائیه های فوزاریوم شامل گونه های f.equiseti, f.oxysporum, f.solani بود f.solani متداولترین گونه با فراوانی 89 درصد و با پراکنش زیاد در سطح خزانه های استان بود. گونه f.oxysporum برای اولین بار از ایران روی کنار و کهور گزارش می شود. جدائیه های f.solani بر روی میزبانهای کهور، ناترک ، کنار، زربین، کاج ایرانی و سرو نقره ای و f.oxysporum بر روی کنار و کهور بیماریزا بودند. هیچکدام از جدایه های f.equiseti بیماریزا نبودند. ریزوکتونیاهای چند مسئله ای از ناترک ، کنار، سرو نقره ای، کاج ایرانی و اکالیپتوس جداسازی شد که براساس ویژگیهای آناستوموزی آنها rhizoctonina solani تشخیص داده شدند. گروه آناستوموزی مربوط به ناترک و کنار ag-4 و a6-6 تعیین شدند. که گروه آناستوموزی ag-4 سراسر مناطق نمونه برداری شده و گروه ag-6 از مناطق سوسنگرد و اهواز جمع آوری شدند. گروههای آناستوموزی ag-6 و ag-4 بر روی ناترک و کنار برای اولین بار از اولین بار از ایران و همچنین گروه آناستوموزی ag-4 به عنوان عامل مرگ گیاهچه و پوسیدگی ریشه بر روی سرو نقره ای در شهرستانهای دزفول ایده گزارش گردید. سایر عوامل قارچی همراه با پوسیدگی ریشه و مرگ گیاهچه شامل گونه های: macrophomina pheaseolina, phytophthora sp., p.ultimum pythium aphanidermatum بودند که در این میان بیشترین پراکندگی و تهاجم در گونه های قارچی پیتیوم مشاهده گردید. جداسازی و بیماریزای phytophthora sp. از کنار برای اولین بار گزارش گردیده است .