نام پژوهشگر: فاطمه میرزاده ازاد
فاطمه میرزاده ازاد مصطفی قانعی
سرطان ریه اولین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان است که آمار ابتلای آن در ایران نیز رو به افزایش است. یکی از مهمترین دلایل ناکارآمد بودن درمان سرطان ریه عدم وجود روش های حساس و اختصاصی برای تشخیص به موقع وجود تومور، نوع آن و شناسایی ویژگی های مولکولی آن می باشد. microrna ها دسته ای از مهمترین تنطیم کننده های ژنتیکی هستند که تغییر بیانشان با بسیاری از بیماری ها ازجمله سرطان در ارتباط است. مطالعات نشان داده اند که دسته ای از microrna ها که در دوران تکوین جنینی، افزایش بیان می یابند ویژگی های انکوژن ها را دارا بوده و محرک های مسیرهای رشد و تقسیم سلولی هستند، و در مقابل microrna های کاهش بیان یافته مهارکننده های رشد و سرکوب گر تومور می باشند. با توجه به باز بیان برخی از ژن های درگیر در تکوین جنینی طی تومورزایی، به نظر می رسد، بررسی وضعیت بیان microrna های درگیر در تکوین ریه در نمونه های سرطانی، از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. بر این اساس، mir-134، mir-187 و mir-296 که دارای بیان تغییر یافته ای طی تکوین جنینی ریه نسبت به ریه بالغ بودند انتخاب شدند و تغییر بیان آن ها در نمونه های توموری و نرمال ریه بررسی شد. مواد و روش ها: پس از استخراج rna از نمونه های پارافینه ی توموری و حاشیه ی نرمال تومور ریه، cdna ساخته و real-time qpcr بر روی آن ها انجام شد. برای تایید صحت واکنش pcr، محصولات pcr توالی یابی شدند. در نهایت، تحلیل آماری داده توسط نرم افزار های rest 2009 و graphpad prism 6 انجام شد. یافته ها: داده های qpcr حاکی از آن بود که بیان mir-134 در بافت توموری ریه نسبت به نرمال، افزایش معنی داری داشته است(p value:0.0419). mir-187 نیز در نمونه های توموری در مقایسه با بافت نرمال، کاهش بیان یافته بود(p value:0.0487). mir-296، در تومورهای با درجه تمایز یافتگی g4،به طور میانگین 2/7 برابر افزایش بیان یافته بود(p value ?0.0001) و بیان آن در تومورهایی با درجه ی تمایز یافتگی g1-g3 کاهش معنی داری داشت (p value: 0.0183). نتیجه گیری: این پژوهش، تغییر بیان microrna های دخیل در تکوین ریه را در سرطان، نشان داد. افزایش بیان mir-134، همسو با تغییر بیانش در دوران تکوین و کاهش بیان mir-187 نیز در راستای بیان کاهش یافته ی آن طی تکوین نسبت به ریه ی بالغ می باشد. بنابراین، مطالعه ی این دو microrna به عنوان مارکرهای تشخیصی سرطان ریه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رفتار دوگانه ی mir-296 در تومورهایی با درجه ی تمایز یافتگی متفاوت نشان دهنده ی نقش متفاوت آن در دوره های مختلف تومورزایی است و بیان افزایش یافته ی آن در تومورهای g4 حاکی از نقش آن در مراحل گسترش و پیشرفت سرطان است. بر این اساس می توان mir-296 را به عنوان هدف درمانی جدیدی برای سرطان ریه پیشنهاد داد.