نام پژوهشگر: مهدی رعایائی

امکان سنجی فقهی ایجاد و توسعه سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده اقتصاد و معارف اسلامی 1392
  مهدی رعایائی   مهدی صادقی شاهدانی

سرمایه گذاری ریسک پذیر نوعی سرمایه گذاری در صنایعی است که به طرح یک ایده نو یا محصول جدید که دارای ریسک بالا و استعداد بالقوه برای تامین بازده بالاتر از میانگین سود است می پردازد. مشکل اصلی سرمایه گذاری ریسک پذیر متعارف این است که ساختار حقوقی و مدیریت آن طبق اصول شریعت نیست بلکه بر پایه روابط مبتنی بر بهره است و در واقع سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی برای ساماندهی و رفع نیاز سرمایه گذاران مسلمان که به دنبال تامین مالیِ مطابق با اصول شریعت هستند، ایجاد شده است. اما علیرغم اذعان بسیاری از متخصصان بر کارایی این مدل و مزیت های خاص و ویژه آن، سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی آنچنان که باید مورد توجه متخصصان مالی اسلامی قرار نگرفته است. از اینرو بیشتر مطالعاتی که تا کنون در این زمینه صورت گرفته اند تنها دو ساختار مضاربه و مشارکت را جهت تامین مالی در فرایند سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی معرفی نموده اند. این در حالی است که امکان استفاده از برخی ساختارهای دیگر نیز در این فرایند وجود دارد. این پژوهش پس از مقایسه سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی و متعارف و بیان نقاط اشتراک و افتراق آن دو، به تشریح ساختارها و الگوهای منطبق با شریعت که در صنعت سرمایه گذاری ریسک پذیر کارایی دارند و همچنین نحوه عملکرد آن ها در شرکت های سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی پرداخته است. مطابق نتایج این پژوهش فرایند ارزش گذاری، میزان پرداخت سود، ویژگی شرکت سرمایه گذاری ریسک پذیر، روند عملیاتی، نحوه ارتباط با کارآفرین و ... از جمله نقاط اشتراک سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی و متعارف به شمار می رود. نتایج تحقیق همچنین بیانگر این مسئله است که تفاوت سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی و متعارف مربوط به حوزه تخصیص سرمایه گذاری، بازدهی، هزیه های معاملاتی و نظارتی و ساختارهای مالی مورد استفاده در هر یک از آن ها می باشد. از جمله دیگر نتایج این پژوهش که با روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، تحلیل اسنادی و نیز تحقیق و توسعه به دست آمده است، می توان به این مسئله اشاره کرد که علاوه بر عقود مضاربه و مشارکت، از عقودی مانند مشارکت کاهنده، اجاره موصوف فی الذمه، اجاره به شرط تملیک و مدل وکالت- اجاره موصوف فی الذمه نیز می توان در فرایند سرمایه گذاری ریسک پذیر اسلامی استفاده کرد.