خنده و طنز در جامعه فلاندر قرن شانزدهم در زمینه های فرهنگی و تاریخی آن جایگاه ویژه ای دارد؛ و پیتر بروگل، به عنوان یکی از بزرگ ترین نقاشان این دوره؛ این خصوصیت جامعه اش را نمایش می دهد. بروگل، نقاشی است که میان رنسانس و قرون وسطی قرار دارد، او در سال 1604 به عنوان بزرگ ترین هنرمند کمیک توصیف شده است. با این حال ماهیت هنر بروگل، چیزی فراتر از موضوع خنده است و برای رسیدن به درکی عمیق تر و به دست آوردن معنایی تازه تر از نقاشی های او، آثار او باید در رابطه با زمینه فرهنگی که در آن ایجاد شده اند، مطالعه شوند یعنی فرهنگ کارناوالی در جامعه فلاندر قرن16. در این پایان نامه برای بررسی آثار بروگل از دیدگاه میخائیل باختین، فیلسوف روس، به عنوان چارچوب نظری مناسبی بهره گرفته شده است. تئوری های باختین در برگیرنده¬ حوزه¬های بسیار متنوع و گسترده و از غنای بسیاری برخوردار است، (موضوعاتی مانند: فلسفه، زبان، لغت شناسی، ادبیات و رمان، و انسان شناسی ). ایده های او مانند گفتگویی و تک گویی، چندصدایی، فرجام ناپذیری، فضاهای کارناوالی نه تنها موضوعات دانش ورانه ای برای زیبایی شناسی در مفهوم عام آن ارائه می دهد؛ بلکه ابزاری را برای تحلیل هنرهای بصری عرضه می کند. باختین، این فرض را مستند قرار داده است که انسان نقطه مرکزی ای است که در اطراف او همه کنش های دنیای واقعی، از جمله هنر، سازمان دهی می شود. در نوشته های او، «من» و «دیگری» مقوله های بنیادین ارزش هستند که همه کنش ها و خلاقیت را ممکن می سازد. به این ترتیب، آثار هنری نه تنها می توانند یک رابطه محاوره ای و عمیقاً پاسخ پذیر با اشخاص و محیط را بیان کنند، بلکه ممکن است در ارتباط با زمان، مدت و تغییر هم تفسیر شوند. تمرکز در این پایان نامه بر روی اندیشه و نگاه خاص باختین به کارناوال و رئالیسم گروتسک است. کارناوال باختین، تجلی روح کارناوال در تولیدات فرهنگی مانند نقاشی و آثار ادبی است. ایده اصلی کار باختین در کمدی کارناوالی و رئالیسم گروتسک، به تصویر کشیدن بدن انسان است که به خلع قدرت و تجدید حیات در کارناوال مربوط می شود. به گفته باختین، کارناوالسک نتیجه اولیه از بومی، محلی، یا فرهنگ عامه است که مردم در آن شرکت می کنند و در شکل گیری آن کمک می کنند. بنابر توضیحات مذکور، با بررسی فرم و نمادهای کارناوالی می توان میان آثاری از پیتر بروگل و ادبیات کارناوالی باختین انطباق های معناداری ایجاد کرد؛ بنابراین روش تحقیق در این پایان نامه رویکردی تحلیلی و تطبیقی است که با استفاده از اسناد و منابع مکتوب صورت گرفته است.

چکیده: وقتی از نقاشان خواسته می شود که روند نقاشی را شرح دهند ،احتمالا برایشان دشوار خواهد بود، که این جریان ابهام آلود را در چهارچوب زبان و کلمات توصیف کنند و روند شگفت انگیز خلق اثر هنری در پرده ای از ابهام باقی می ماند. در طول تاریخ تلاش زیادی بر توضیح این روند شده است، اما به نظر می رسد با توجه به نظریات هیپنوتیزم درحوزه روانشناسی، می توان توضیح جامع ای از روند و حالتی که نقاش تجربه می کند داد. می توان گفت، نقاشی نتیجه ی کار ذهنی هنرمند است، ذهن او شامل لایه هایی از خودآگاهی و ناخودآگاهی می باشد. هنرمند در زمان آفرینش اثر هنری به طور کامل ازآن چه انجام می دهد آگاه نیست وبا طی کردن مراحلی در سطحی از نهفتگی قرار گرفته و در ارتباط نزدیکتری با ناخودآگاهی به عمل نقاشی مبادرت می ورزد. به نظر می رسد این شرایط مشابهت قابل ذکری با حالت هیپنوتیزمی -که عبارت است ازیک حالت ذهنی که درآن توجه شخص ازموضوعات پیرامون کم شده و بر روی موضوع خاصی متمرکز می شود-دارد. وضعیتی که برای نقاش به صورت خود به خودی ایجاد شده و قابل تقویت و افزایش است.

نگارگری ایرانی هنری است پیچیده و دارای لایه های مختلف، که نگاه سطحی و صرفا ظاهری به آن باعث پنهان ماندن بسیاری از معانیآن خواهد شد. استفاده از رویکردهای جدیدی مانند آیکونوگرافی، برای مطالعه نگارگری، میتواند زوایای پنهان این آثار را برای مخاطبان آشکار سازد. از آنجا که مضمون بسیاری از آثار نگارگری ایرانی مضامینی، مذهبی و عرفانی است، لذا در این پژوهش، تعدادی از نگاره های قصص قرآن، با این رویکرد مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این بررسی، ابتدا مبانی نظریآیکونوگرافی، شرح داده شده است. رویکردی که در سه مرحله توصیف ، تحلیل و تفسیر سعی دارد به معنای ذاتی و محتوایی آثار هنری برسد. برای رسیدن به این منظور، پژوهشگر باید با ترکیب داده های مختلف، از حوزه های مختلف، به بازسازی شرایط خلق اثر بپردازد. به همین منظور، در ابتدابطور مختصر، شرایط سیاسی و فرهنگی- هنری،کههمزمان با تصویرسازینسخ فالنامه و قصص الانبیاء بوده - و این نگاره ها از میان آنها انتخاب شده- توضیح داده شده و در ادامه به معرفیمبسوط این نسخ و شرایط شکل گیری آنها پرداخته شده است. در پایان پژوهش، به تحلیل منتخبی از نگاره های قرآنی این نسخ، با رویکرد آیکونوگرافیاختصاص دارد. تحلیلها نشان میدهد، در کنار روایتی که از قصه های قرآنی ارائه شده اند، نمادپردازیهایی خاص و اشاراتی ضمنی و پنهانی در آثار وجود دارد که بیانگر باورهای عرفانی و اسطوره ای و نیز برخی مسائل سیاسی و اجتماعی آن دوران، از قبیل اوضاع دربار، وضعیت معیشتی هنرمندان، مهاجرت آنها به کشورهای همسایه و ... است. واژه های کلیدی: قصص قرآن. قصص الانبیاء. فالنامه تهماسبی. آیکونوگرافی.

فعالیت هنری یک فعالیت جمعی است و هنرمندان در این فعالیت نیاز به ارکان و نهاد های حمایتی دارند که حامی خود و هنرشان بوده و بتواند در پیشبرد و تکمیل فرایند تولید هنری تاثیرگذار باشد. اجتماعی بودن هنر موضوعی است که مورد بحث جامعه شناسان و صاحب نظران مختلفی قرار گرفته است.

موضوع این پایان نامه، بررسی خصوصیات هنر انتزاعی معاصر، با نگاهی به مواد و تکنیک هایی متمایز در اجرا می باشد. این پژوهش، روند تحولات فکری و تکنیکی در این فرم هنری را به پرسش کشیده و به تفاوت های موجود در گرایش های مدرنیستی و پست مدرنیستی هنر انتزاعی در دهه های اخیر پرداخته است. در این رساله کیفیات متریال در هنر انتزاعی و بررسی و تحلیل تحولات ایجاد شده در عرصه ی هنر انتزاعی تا به امروز مدنظر قرار گرفته شده. در این راستا تحقیق فوق حول آراء منتقد هنری، کلمنت گرینبرگ و تقابل با دیدگاه های مدرنیستی او صورت گرفته است. حاصل این پژوهش نمود کنونی هنر انتزاعی در قالب های جدید همچون انتزاع پسامدرنیستی و پساگرینبرگی را با تاکید بر مواد و تکنیک های متمایز و با تحلیل موردی چند از هنرمندان انتزاعی با گرایشات پست مدرنیستی که رویکردهایی فراتر از انتزاع نیمه ی اول قرن بیستم دارند، مورد بحث می گذارد.