چکیده: مقدمه : زایمان زودرس یکی از مشکلات عمده بهداشت بوده و به علت ارتباط قوی با مرگ و میر دوران نوزادی، اختلالات طولانی مدت و هزینه های گزاف مراقبت های بهداشتی به عنوان پیامدی کلیدی در کشورهای توسعه یافته مورد توجه بوده و به صورت یک مشکل عمده بهداشت عمومی در سطح بین المللی باقی مانده است. امروزه دیدگاه های سلامت به عوامل تعیین کننده غیر طبی سلامت توجه ویژه ای معطوف شده است . هر یک از این تعیین کننده ها به خودی خود و یا از طریق تاثیر بر یکدیگر وضعیت سلامتی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهندو سبب بروز بی عدالتی هایی در وضعیت سلامت می گردند. محققان هنوز در نیافته اند که علت زایمان زودرس در نتیجه تقابل و تاثیر متقابل فاکتورهای اجتماعی اقتصادی پزشکی و روانی است و یا هر کدام از موارد فوق میتوانند مستقیما سبب بروز زایمان زودرس شوند. لذا بر ان شدیم تا پژوهش حاضر با هدف "طراحی و آزمون مدل ارتباطی تعیین کننده های اجتماعی موثر بر سلامت زایمان در فرآیند زایمان زودرس " را انجام دهیم. مواد و روشها: مطالعه به روش طولی بر روی 500 زن باردار در چهار بیمارستان شهر تهران بین هفته های 24 تا 28 بارداری انجام شد.زنان پرسشنامه های خود گزارش دهی مرتبط با تعیین کننده های اجتماعی ساختاری و بینابینی را تکمیل نمودند.نمونه ها تا زمان زایمان پیگیری شدندوپس از زایمان اطلاعات مربوط به مادر و نوزاد جمع اوری شد و با استفاده از نرم افزار 21 spss و8/8lisrel و به کار گیری تحلیل مسیر آنالیز آماری انجام شد. یافته ها:میزان زایمان زودرس در پژوهش حاضر 6/15 درصد بود. نتایج آزمون مدل بیانگر مطلوبیت ، تناسب بالای مدل و منطقی بودن روابط تنظیم شده متغیرها براساس چارچوب مفهومی می باشد( 99/0=gfi ، 027/0 = rmsea). رگرسیون لجستیک نشان داد بین عوامل ساختاری و بینابینی مورد بررسی در تحقیق به ترتیب خشونت فیزیکی،وضعیت اقتصادی نامطلوب ، استرس مختص بارداری و استرس شانس بروز زایمان زودرس را افزایش می داد.نتایج تحلیل مسیر نشان داد استرس و اضطراب و افسردگی بیشترین اثرات مستقیم و در تاثیر غیر مستقیم، حمایت اجتماعی و بین عوامل کل وضعیت اقتصادی اجتماعی ، حمایت اجتماعی، استرس مختص دوران بارداری، استرس و اضطراب و افسردگی بیشترین اثر را بر زایمان زودرس داشتند. بحث:مطالعه نشان داد تعیین کننده های اجتماعی ساختاری و بینابینی بر زایمان زودرس اثر دارد.توصیه به مطالعات مداخلاتی جهت کاهش این عوامل و بهبود وضعیت موجود می شود.