نام پژوهشگر: جعفر اسکندری

معناشناسی جهل در قرآن کریم با رویکرد ساختاری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  جعفر اسکندری   عباس مصلائی پور

چکیده جهل یکی از واژگانی است که به طور معمول در گفتار و نوشتار مورد استفاده قرار می گیرد. این واژه در بیشتر موارد به عدم آگاهی و شناخت معنی می شود و بر همین اساس مفهوم جهل بیشتر در تقابل با مفهوم علم مطرح می شود و معنا پیدا می کند. در لغت و در تفسیر معنای جهل به معنای اصلی نقض علم و ضد بودن با علم اشاره شده است. در مواردی هم جهل در مقابل عقل و یا در مقابل حلم معنا شده است بنابراین بسته به کاربرد های متعدد از ماده ( جهل ) در قرآن کریم و همچنین در بسیاری از موارد در یک آیه آراء و تفاسیر مختلفی وجود دارد که نشان می دهد در تفسیر معنای جهل پایبندی به یک اصل و ریشه واحد وجود ندارد. به لحاظ ریشه شناسی، جهل در زبان سریانی با الفاظ « جهیلا / جهیلوتا » به معانی « amorous » و « wanton » آمده است. این دو واژه دارای معنای اصلی ابراز میل و عشق جنسی و بی بند و باری جنسی است. آنچه به عنوان معنای جهل در قرآن کریم در جمع بندی مباحث رساله در بخش معنا شناسی ساختاری می توان به آن دست یافت معنایی ایجابی می باشد و عبارت از معنای اصلی بازی کردن و به بازی گرفتن به همراه جدال، خصومت و غفلت است که مانع رشد انسان و در نتیجه منشأ اعمال و صفات ناپسندی می شود که از انسان جاهل بروز می کند. عمده مباحث رساله متمرکز در فصل سوم برای دست یابی به مولفه های معنایی جهل در قرآن کریم بر اساس رویکرد ساختاری در علم زبان شناسی و معنا شناسی است که کارکرد این علم ارائه روشی مناسب و کارآمد برای تعیین معنای یک واژه در شبکه معنایی واژگان مربوط به آن است.