نام پژوهشگر: طلعت مشکی میاوقی

بررسی سبک و تحلیل محتوای شعر زیب النسا بیگم متخلص به مخفی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  طلعت مشکی میاوقی   علیرضا مظفری

دولت گورکانیان هند که با همت ظهیر الدین محمد بابر تأسیس گردید، به نسبت دو دولت بزرگ هم عصر خود یعنی صفویه و عثمانی دارای تساهل و تسامح مذهبی و فرهنگی بیشتری بود و نظر به سختگیری های دو دولت دیگر، دولت گورکانی توانست توجه اهالی دانش و فرهنگ را به خود جلب کرده و مأمنی برای آنانی باشد که از افراط کاریهای این دو دولت خسته بودند. مهاجرت اهالی فرهنگ دوست علی الخصوص شاعران به هند منجر به پیدایش سبک جدیدی در ادبیات فارسی گشت که در آن زمان به «طرز نو» و بعدها به «سبک هندی» معروف شد. شعرای بومی هند نیز شرو ع به یادگیری زبان فارسی و رقابت با شعرای ایرانی تبار نمودند. در این بین پادشاهان گورکانی که میراث دار و مبلغّان سنّت ادبی امیر علشیر نوایی و ظهیرالدین بابر بودند در رشد این رویکرد جدید سعی بلیغ نشان دادند. با توجه به اینکه مکتبی به نام مکتب وقوع که میراث دار سبک عراقی ادبیات فارسی بود نیز در این دوره پیروانی داشت، دربار هند به یک آکادمی تمام عیار شاعری بدل گردید. «زیب النساء بیگم مخفی» دختر «اورنگ زیب» پادشاه گورکانی نمونه¬ی مناسبی برای نشان دادن روابط بین این سبکهاست. دیوان او به تنهایی هرسه نوع شعرهای مذکور را در خود دارد و اگرچه زیب النسا شاعر طراز اول محسوب نمی¬شود و این سه نوع شعر در دیوان او به یک سبک مشخص مرکب منجر نمی¬شود، اما دیوان او بهترین نوع برای بررسی این هر سه نوع شعر درکنار هم است.