نام پژوهشگر: طیبه فرشته منش
طیبه فرشته منش هادی اعظمی
در عصر حاضر انرژی کالایی راهبردی محسوب می شود که تامین و حفظ امنیت آن یکی از اولویت ها در عرصه امنیت داخلی و بین المللی و همچنین اقتصاد جهانی می باشد. انرژی از سویی کارکردی سیاسی و بهتبع آن جنبه کسب، حفظ و تداوم قدرت و امنیت دارد و از سوی دیگر یکی از مولفه های تاثیرگذار و مهم در روابط کشور ها به حساب می آید. با توجه به رویدادهای اخیر سیاسی و اقتصادی در جهان، ژئوپلیتیک انرژی نقشی راهبردی تر از همیشه در صحنه معادلات جهانی ایفا می نماید و اهمیت آن برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان غیرقابل انکار است. ایران با برخورداری از ذخایر عظیم نفت و گاز در جهان و باداشتن تجربه طولانی در حوزه انرژی و موقعیت جغرافیایی مناسب، در خلیج فارس و دریای خزر و همسایگی با آسیای مرکزی، از امکان ایجاد پیوند میان منابع انرژی خود از جنوب، شرق و شمال شرقی به وسیله خطوط لوله به مصرف کنندگان آسیایی، برخوردارست. ایران 157 میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت جهان را در اختیار خود دارد که پس از عربستان سعودی بیشترین ذخایر نفت را به خود اختصاص داده است، همچنین 18 درصد از ذخایر گاز جهان نیز در اختیار ایران است که مقام دوم در جهان را به خود اختصاص داده است. موقعیت ایران به ویژه در بخش گاز اهمیت بیشتری دارد، زیرا از یک سو گاز در استراتژی امنیت انرژی مصرف کنندگان آسیایی جایگاهی ویژه یافته است و از دیگر سو ایران از دومین منابع گاز جهان و موقعیت جغرافیایی برتر در منطقه غرب آسیا برخوردار می باشد. یکی از راه هایی که ایران می تواند ضریب امنیت ملی خود را افزایش دهد، توجه به سیاست خارجی مبتنی بر امنیت انرژی است. با توجه به ماهیت پژوهش روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و تحلیل برمبنای اطلاعات گردآوری شده از مطالعات کتابخانه ای و عملیات میدانی و پرسشنامه صورت گرفته که پس از جمع آوری اطلاعات و داده ها و نتایج حاصل از پرسشنامه ها و مصاحبه ها با استفاده از مدل swot و با به کارگیری نرم افزار spss نتایج تجزیه و تحلیل حاکی از آن است که وابستگی معناداری بین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و مقوله انرژی و اینکه انرژی نقش تعیین کننده ای در مناسبات سیاسی به خود اختصاص داده، وجود دارد.