چکیده تاثیر تغذیه مکمل¬های سلنیوم-متیونین و کروم-متیونین بر عملکرد و پاسخ فیزیولوژیک به تنش انتقال و تست تحمل گلوکز بره¬های ماده بلوچی و عملکرد گوسفندان پیرامون¬زایش در چند آزمایش بررسی شد. در آزمایش نخست تاثیر افزودن مکمل سلنیوم-متیونین به میزان 5/1 میلی¬گرم در کیلوگرم خوراک و کروم-متیونین به میزان 8/0 میلی¬گرم و ترکیب این دو مکمل در 24 بره ماده بلوچی بررسی¬شد. نتایج آزمایش نشان-داد که تغذیه بره¬ها با مکمل¬های کروم و سلنیوم-کروم سبب افزایش مصرف خوراک شد (0001/0>p). گروه تغذیه¬شده با کروم افزایش وزن روزانه بالاتری در¬مقایسه با کنترل داشت (007/0=p). تغذیه مکمل¬های سلنیوم و کروم سبب کاهش ضریب تبدیل غذایی شد (05/0>p). بره¬های تغذیه¬شده با سلنیوم، کروم و سلنیوم-کروم نسبت t3 به t4 بالاتری داشتند (05/0>p). انتقال دام¬ها در شرایط نامناسب سبب کاهش مصرف خوراک در گروه کنترل شد (003/0=p). گروه تغذیه¬شده با کروم غلظت گلوکز خون کمتری پیش (029/0=p) و پس¬از تنش (016/0=p) داشت. تنش انتقال سبب افزایش غلظت کورتیزول خون در گروه کنترل شد (085/0=p). غلظت منیزیم خون نیز در گروه کنترل پس¬از¬تنش کاهش یافت (034/0=p). همچنین استفاده از مکمل¬های سلنیوم و کروم سبب کاهش غلظت مالون¬دی¬الدهاید (mda)، به¬عنوان شاخص پراکسیداسیون لیپیدی، شد (05/0>p). نتایج تست تحمل گلوکز (gtt) نشان¬داد که سطح زیر منحنی (auc) گلوکز خون بره¬های گروه کروم در بازه زمانی 0-120 دقیقه کمتر از کنترل بود (026/0=p) در¬حالی¬که هر سه گروه تحت¬تیمار مکمل، auc گلوکز و انسولین پایین¬تری در بازه زمانی 0-180 دقیقه داشتند (05/0>p). این نتایج حاکی از بهبود عملکرد و حساسیت انسولینی با تغذیه مکمل¬های سلنیوم و کروم بود. در آزمایش دوم اثر تغذیه 5 میلی¬گرم در روز سلنیوم-متیونین و 3 میلی¬گرم کروم-متیونین و ترکیب این دو بر عملکرد 32 راس گوسفند آبستن تحت¬محدودیت انرژی (60% نیازها) بررسی¬شد. نتایج آزمایش نشان-داد که گوسفندان تغذیه¬شده با سلنیوم (0007/0=p) و کروم (0001/0=p) کاهش وزن کمتری داشتند. همچنین گروه کروم و سلنیوم-کروم مصرف خوراک بالاتری داشتند (05/0>p). تغذیه سلنیوم، کروم و ترکیب این دو سبب کاهش کلسترول خون شد (05/0>p). گروه¬های تغذیه¬شده با مکمل، mda کمتری در 2 هفته قبل و 1 هفته بعد¬از¬زایمان داشتند (05/0>p). گروه تغذیه¬شده با سلنیوم-کروم، سلنیوم خون بالاتری نسبت¬به کنترل پس¬از¬زایمان داشت (013/0=p).گروه سلنیوم-کروم، چربی شیر بالاتر و گروه کروم، لاکتوز و مواد جامد غیرچربی (snf) بالاتری داشتند (05/0>p). غلظت سلنیوم شیر در گوسفندان گروه¬های سلنیوم و سلنیوم-کروم بالاتر از گروه کنترل بود (05/0>p). وزن تولد بره¬های گوسفندان تغذیه¬شده با مکمل¬های سلنیوم و کروم و ترکیب این دو تمایل¬به افزایش داشت (1/0>p). به¬طور کلی نتایج این پژوهش حاکی از اثرات مفید مکمل¬های سلنیوم و کروم بر رشد بره¬های ماده و همچنین بهبود¬نسبی اثرات محدودیت¬انرژی بر گوسفندان پیرامون¬زایش بود.