نام پژوهشگر: محسن ولی نژاد ماکویی

روابط ایران با کشورهای حوزه ی جنوبی خلیج فارس در دوره پهلوی دوم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  محسن ولی نژاد ماکویی   محمد جعفر چمنکار

روابط خارجی ایران با کشورهای حوزه ی جنوبی خلیج فارس در دوره ی پهلوی دوم تحت تأثیر مجموعه تحولات منطقه ای و بین المللی دارای فراز و نشیب های زیادی بود. تا قبل از اعلام سیاست شرق سوئز انگلیس مبنی بر خروج نیروهای انگلستان از مناطق شرق سوئز و از جمله منطقه خلیج فارس؛ روابط ایران با کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس از جمله عربستان و کویت به رفت آمدهای اتباع این کشورها به ایران و اعزام حجاج ایرانی به عربستان و تأمین امنیت حجاج و اتباع ایرانی در این کشورها محدود بود و دیگر سرزمین ها و شیخ نشین های این منطقه تحت الحمایه انگلستان محسوب می شدند ،ولی با اعلام سیاست شرق سوئز انگلستان و همچنین مطرح شدن سیاست دوپایه آمریکا، ایران و عربستان به عنوان دو قدرت برتر منطقه هر کدام یک پایه این سیاست را بر عهده گرفته و همکاری های گسترده ای را در جهت اهداف غرب و آمریکا در منطقه انجام دادند. همچنین با اعلام سیاست شرق سوئز انگلستان و نگرانی شیخ نشین های خلیج فارس از این سیاست ، باعث استقلال این شیخ نشین ها از انگلستان شد. با استقلال این شیخ نشین ها، ایران که همواره در جهت گسترش روابط با همسایگان خود بود؛ به ایجاد ارتباط با این کشورها از جمله قطر بحرین امارات عربی متحده و عمان مبادرت ورزید و با هر یک از این کشورها روابط گسترده سیاسی فرهنگی و اقتصادی برقرار کرد. در ارتباط با کشور عمان ؛ روابط ایران با این کشور بیشتر نظامی و تحت تأثیر نبرد با چریک ها ی ظفار بود که روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی دو کشور را تحت تأثیر خود قرار داده بود. در قضیه بحرین نیز که ایران همیشه آن را جزء جدایی ناپذیر خاک خود می دانست ولی با چشم پوشی شاه از آن باعث اعلام استقلال این سرزمین شد و بعد از استقلال آن روابط بین دو کشور رو به گسترش نهاد و دوکشور سعی در برقراری روابط مستحکم سیاسی برآمدند.روابط ایران با امارات عربی متحده و قطر نیز بعد ازاستقلال این کشورها به علت قدرت برتر ایران در منطقه بدون مشکل خاصی در این دوره شکل گرفت وادامه یافت. بنابراین نویسنده دراین پژوهش می کوشد از زوایای مختلف به روابط ایران با این کشورها ی حوزه ی جنوبی خلیج فارس بپردازد و مناسبات ایران با این کشور ها را در زمینه های مختلف مورد تحلیل و واکاوی قرار بدهد تا تحلیل روشنی از این روابط ارائه بدهد .