معماری جهان همواره از مبانی نظری متفاوتی تغزیه شده است. نظریه های معماری بیشتر بر اساس دانش بشری استوار گردیده و از این رهگذر دستاوردهای تکنیکی زیادی در امر ساخت و ساز ایجاد کرده است . نظریه‏های معماری چشم‏انداز فنون معماری را تغییر می‏دهند و آدمی را از برخی جوانب فنی ساختمانی ارضاء می‏کنند. این نظریه‏ها فعالیت‏های انسانی را در بسیاری از حوزه‏های وجودی انسان پوشش می‏دهند و حس رضایت ایجاد می‏کنند. پایان‏نامه پیش‏رو در عین به رسمیت شناختن نظریه‏های معماری در امر ساخت و ساز بناها و ساختمان‏ها ، تذکر می‏دهد که نظریه‏های معماری آنقدر که انسان‏ها و متخصصان به آن اهمیت می‏دهند قابل اعتماد نیستند. بنابراین نگارنده رساله در دست، نظریه سنت معماری که برآمده از بینش عرفانی است را مطرح کرده و در طول پایان‏نامه این نظریه را در حد و توان خویش بسط داده است. سنت معماری مرحله‏ای از وجود است که همیشه موجود بوده و تمامیت ساختمان هر پدیده‏ای را تحت تأثیر می‏گذارد. نگارنده برای فهم نظریه سنت معماری از نوشته‏های بزرگان عرفان و حکمت و فلسفه استفاده کرده و مفهوم عرفان را از منظر حدوث دهری وارد معماری می‏کند. این نکته کلید فهم کلیت پایان‏نامه می‏باشد. در نهایت نظریه سنت معماری بینشی بوجود می‏آورد که با آن فهم تازه‏تری از نظریه‏های معماری برای آدمی حاصل می‏گردد. امید است با یاری خداوند کریم این راه گشوده شده در مبانی نظری معماری و بینش عرفانی حاصل از سنت معماری حلقه‏های مفقود شده موضوع عرفان در معماری را مشخص و متذکر شود.