نام پژوهشگر: شراره افتخاری یکتا

تحلیل نقاشی های پیتر بروگل براساس اندیشه باختین، موضوع عملی: انسان، دگردیسی، گروتسک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1393
  شراره افتخاری یکتا   جمال عرب زاده

خنده و طنز در جامعه فلاندر قرن شانزدهم در زمینه های فرهنگی و تاریخی آن جایگاه ویژه ای دارد؛ و پیتر بروگل، به عنوان یکی از بزرگ ترین نقاشان این دوره؛ این خصوصیت جامعه اش را نمایش می دهد. بروگل، نقاشی است که میان رنسانس و قرون وسطی قرار دارد، او در سال 1604 به عنوان بزرگ ترین هنرمند کمیک توصیف شده است. با این حال ماهیت هنر بروگل، چیزی فراتر از موضوع خنده است و برای رسیدن به درکی عمیق تر و به دست آوردن معنایی تازه تر از نقاشی های او، آثار او باید در رابطه با زمینه فرهنگی که در آن ایجاد شده اند، مطالعه شوند یعنی فرهنگ کارناوالی در جامعه فلاندر قرن16. در این پایان نامه برای بررسی آثار بروگل از دیدگاه میخائیل باختین، فیلسوف روس، به عنوان چارچوب نظری مناسبی بهره گرفته شده است. تئوری های باختین در برگیرنده¬ حوزه¬های بسیار متنوع و گسترده و از غنای بسیاری برخوردار است، (موضوعاتی مانند: فلسفه، زبان، لغت شناسی، ادبیات و رمان، و انسان شناسی ). ایده های او مانند گفتگویی و تک گویی، چندصدایی، فرجام ناپذیری، فضاهای کارناوالی نه تنها موضوعات دانش ورانه ای برای زیبایی شناسی در مفهوم عام آن ارائه می دهد؛ بلکه ابزاری را برای تحلیل هنرهای بصری عرضه می کند. باختین، این فرض را مستند قرار داده است که انسان نقطه مرکزی ای است که در اطراف او همه کنش های دنیای واقعی، از جمله هنر، سازمان دهی می شود. در نوشته های او، «من» و «دیگری» مقوله های بنیادین ارزش هستند که همه کنش ها و خلاقیت را ممکن می سازد. به این ترتیب، آثار هنری نه تنها می توانند یک رابطه محاوره ای و عمیقاً پاسخ پذیر با اشخاص و محیط را بیان کنند، بلکه ممکن است در ارتباط با زمان، مدت و تغییر هم تفسیر شوند. تمرکز در این پایان نامه بر روی اندیشه و نگاه خاص باختین به کارناوال و رئالیسم گروتسک است. کارناوال باختین، تجلی روح کارناوال در تولیدات فرهنگی مانند نقاشی و آثار ادبی است. ایده اصلی کار باختین در کمدی کارناوالی و رئالیسم گروتسک، به تصویر کشیدن بدن انسان است که به خلع قدرت و تجدید حیات در کارناوال مربوط می شود. به گفته باختین، کارناوالسک نتیجه اولیه از بومی، محلی، یا فرهنگ عامه است که مردم در آن شرکت می کنند و در شکل گیری آن کمک می کنند. بنابر توضیحات مذکور، با بررسی فرم و نمادهای کارناوالی می توان میان آثاری از پیتر بروگل و ادبیات کارناوالی باختین انطباق های معناداری ایجاد کرد؛ بنابراین روش تحقیق در این پایان نامه رویکردی تحلیلی و تطبیقی است که با استفاده از اسناد و منابع مکتوب صورت گرفته است.