نام پژوهشگر: سجاد خاموشی
سجاد خاموشی فاطمه پناهی
با توجه به قرار گرفتن ایران در کمربند بیابانی جهان، بی نظمی های بارش، خشکسالی های متعدد و ضعف و زوال پوشش گیاهی یکی از مهمترین مخاطرات محیطی که هر ساله سبب بروز خسارت های فراوانی در بخش های مختلف می گردد، بروز پدیده طوفان های گرد و غبار است. پژوهش حاضر به بررسی طوفان های گرد و غبار به صورت سالانه و ماهانه در نواحی جنوبی و مرکز ایران در بازه زمانی 2002 تا 2009 پرداخته است. در این مطالعه که با استفاده از آمارهای سازمان هواشناسی ایران در 24 ایستگاه سینوپتیکی مرکز و جنوب ایران انجام شد، روزهای گرد و غباری با دو منشأ نزدیک و خارج از ایستگاه های سینوپتیکی استخراج گردید و پس از پایش سالانه و ماهانه طوفان ها، با استفاده از عناصر اقلیمی و شاخص گیاهی بارز شده (evi)، اقدام به پیش بینی طوفان های گرد و غبار با استفاده از رگرسیون چند متغیره گردید. سپس جهت بررسی الگوهای جوی منجر به وقوع یکی از شدیدترین موارد گرد و غبار، از داده های سینوپتیکی جو میانه و بالا، مدل رهگیری جریان باد جهت شناسایی مناطق منشأ و ردیابی طوفان های گرد و غبار و شاخص nddi جهت رهگیری طوفان های گرد و غبار با استفاده از تصاویر ماهواره ای در ایستگاه های لار، فسا و بوشهر که بیشترین تعداد روز گرد و غبار را در بین ایستگاه های مورد مطالعه به خود اختصاص داده اند استفاده شده است. نتایج رهگیری جریان باد که با استفاده از مدل hysplit در شدیدترین روز گرد و غباری انجام شد، نشان می دهد که این تود? گرد و غباری نشأت گرفته از مناطق شمال غرب عراق و شرق سوریه بوده و با جهتی شمال غربی - جنوب شرقی وارد ایران شده است. نتایج پایگاه گردش جو میانه و بالا نشان می دهد که یک مرکز کم فشار قوی در شرق ایران و پرفشار در شمال آفریقا، باعث ورود گرد و غبار حداکثری به منطقه شده اند. در مجموع نتایج این پژوهش بیانگر این مطلب است که؛ استفاده همزمان از اندازه گیری های زمینی، الگو های جوی، مدل رهگیری جریان باد و شاخص nddi قابلیت مناسبی جهت تشخیص مسیر حرکت و مدل سازی طوفان های گرد و غبار را دارا می باشد.