در این تحقیق ابتدا بحث یقظه و انتباه با توجّه به منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری طرح و با مهمترین متون تعلیمی - عرفانی تا عصر عطّار یعنی اللّمع، شرح تعرّف ، رساله قشیریه، کشف المحجوب و کیمیای سعادت مقایسه می شود. پس از تبیین جایگاه یقظه و انتباه و اهمیت آن در سلوک عرفانی، چگونگی تحوّل روحی عارفان تذکرهالاولیاء، با توجه به این مباحث، تحلیل و بررسی می گردد. در فصل اول که مقدمه و کلیّات تحقیق است، به طرح کلیّات تحقیق، بیان مسأله، چرایی انجام این تحقیق(ضرورت تحقیق) و بیان آنچه تحقیق به دنبال اثبات آن است (اهداف تحقیق) پرداخته شده است. مسیر اجرای تحقیق بصورت سوأل ها و فرضیه ها طراحی گردیده و برای برداشت مشترک از مفاهیم، کلید واژه هایی ذکر و تعریف شده است. در فصل دوم به بررسی پیشینه یقظه و انتباه از نظر لغوی اصطلاحی و نیز کاربرد لفظ و مفهوم آن در قرآن کریم پرداخته شده است و در پایان با جمع بندی مطالب، مفهوم یقظه و انتباه در عرفان تبیین گردیده است. فصل سوم به ادبیات تحقیق اختصاص داده شده است. در این فصل ابتدا بحث یقظه و انتباه با توجّه به منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری مطرح شده و سپس با مهمترین متون تعلیمی - عرفانی تا عصر عطّار یعنی اللّمع، شرح تعرّف، رساله قشیریه، کشف المحجوب و کیمیای سعادت مقایسه گردیده است. نتایج خوانش بینامتنی و مقایسه این متون به عنوان مبانی نظری برای فصل بعد ارائه شده است. در فصل چهارم به روش شناسی و طرح کلّی تحقیق اشاره شده است و سپس بر پایه مبانی نظری که در فصل سوم ارائه گردید و به اثبات رسید، چگونگی تحوّل روحی عارفان تذکرهالاولیاء، تحلیل و بررسی می گردد. مولفه هایی که در فصل سوم از منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری و شرح تعّرف مستملی بدست آمده و روایی و اعتبار آنها به اثبات رسید، در این فصل بصورت متغیرها و شاخص های تغییر پذیر تعریف شده اند. بعد از آن جامعه آماری مورد نظر که عارفان تذکره الاولیاء می باشد، معرفی شده و طبق این مولفه ها ارزیابی می شوند و در فصل پنجم که مربوط به تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق است، داده ها بصورت جداول و نمودارها توصیف شده و فرضیه ها به آزمون گذارده شده است. در نتیجه این پژوهش جایگاه و اهمیت یقظه به عنوان نقطه آغازین در مراحل سیر و سلوک تبیین شده و طرحی منسجم برای اسباب تحوّل روحی عارفان تذکر? الاولیاء ارائه گردیده است. تبیین شباهت ها و تفاوت های میان متون منثور عرفانی پیش از عطّار در تحلیل جایگاه یقظه و انتباه نیز از سایر دستاورد های این پژوهش است. کلید واژه ها: یقظه، انتباه، تحوّل روحی، عطّار نیشابوری، تذکر? الاولیاء.