چکیده درنگ در میان هیاهوی زندگی وقوع می یابد. انسان به مرور زندگی خود می پردازد. آلبوم گذران عمر خود را ورق می زند. هیاهو، عجله و شتاب زندگی برانگیزاننده او است. سوالاتی در پس خود به همراه دارد. پاسخ به این پرسش ها وقفه ای در زندگی اش به وجود می آورد. تغییر را گره گشای خود می داند. در حد وسع خود تلاش می کند. گاه به تغییر چیدمان، روند انجام کارهای خود و گاه به تغییر چندروزه محل سکونت خود می پردازد. سکونت در جایی متفاوت از جایی که زندگی می کند. بنابراین روانه مناطق خوش آب وهوا و با پتانسیلِ بالای طبیعی می شود. تفت یکی از آن ها است. سکونت در آن با پرسش هایی از جمله چگونه، در چه زمانی، درکجا، با چه جمعی از این دست همراه است. در میان این پرسش ها چگونگی سکونت در تفت از اهمیت بالایی برخوردار است. این چگونگی شامل ساختار و شکل سکونتگاه و هم رفتارهای درون آن می شود. همچنین این امر در شیوه های سکونت آبادی، نهاد و خانه موثر است. مطالعه چگونگی سکونت در تفت از دو طریق امکان پذیر است. در روش اول مطالعه کتابخانه ای مکان و مفهوم سکونت و رصد کردن مبانی آن ها در تفت صورت می گیرد. در روش دوم مطالعه مصادیقی از معماری ای که بر این اساس شکل گرفته است؛ این چیری نیست جز معماری بومی تفت که با اقتباس از آن می توان به احکام طراحی رسید. مطالعه منطبق بر روش اول منجر به شناخت خصلت، فضا و استعدادهای سرزمینی تفت می شود. طراحان به شیوه های گوناگون آن را به کار می برند؛ در نتیجه آثار متفاوتی خلق می شود. در روش مطالعه دوم با مطالعه مسکن بومی تفت امکان قدم نهادن در امتداد مسیر معماری بومی و ایجاد بافتی هماهنگی با بافت پیشین را می دهد. تمرین هایی که در هردو روش انجام شد دلالت بر این امر دارد. اما در این تحقیق تاکید بر روش دوم است. نتیجه مطالعه میدانی خانه های تفت بیانگر بن مایه مشترک در میان آن ها در دو حوزه پیدا و نهان است. وجود سیستم سه دهانه ای مشترک برگرفته از مصالح سرزمینی خاک آشکار است. در نهان عدم نیاز به ایجاد خرد اقلیم منجر به ارتباط بیشتر درون و بیرون خانه می شود. اما این امر نهان از طریق مراحل نمایان سازی، تکمیل سازی و نمادینه سازی شکل می گیرد.گشایش پنجره ها به سمت بیرون، سهولت دسترسی به خانه و ... تعینی از این امر است. در ادامه از طریق اقتباس های مبدأی، ادراکی و شکلی، که سه رویکرد شناخته شده در روش های بهره برداری از معماری بومی می باشد، می توان در طراحی سکونت گاه به کار گرفت.