نام پژوهشگر: حسام الدین مومنی شهرکی

بررسی و نقد نظریه شناخت دکارت از منظر استاد مصباح
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1392
  حسام الدین مومنی شهرکی   عبدالحسین خسروپناه

رنه دکارت از بنیان گذاران مکتب عقل گرایی در فلسفه ی غربی است که تلاش کرد تا اصول و مبانی شناخت را از قلمرو متافیزیک به حوزه ی اندیشه ی انسان وارد کند و دیدگاه معرفتیِ متفاوتی ارائه دهد. نظریه ی شناخت دکارت از جمله مهم ترین و حساس ترین نقاط عطف اندیشه ی فلسفی در جهان غرب است که تأثیری شگرف بر تفکر انسان غربی و شرقی گذاشته است. فلسفه ی دکارت و به خصوص فلسفه ی شناخت او، بیشترین تأثیر را بر فلسفه ی جدید غربی و اندیشه های موجود در جریان فکری مدرن قرار داده است. همچنین با توجه به این که در میان فلاسفه و متفکران اسلامی، استاد محمدتقی مصباح یزدی، نگاهی دقیق، عالمانه و نقّادانه به شاخه ی معرفت شناسی داشته اند و اندیشه های فلسفی خویش را در میدان مواجهه ی با اندیشه-های فلاسفه ی غربی قرار داده اند؛ نگارنده در پژوهش حاضر قصد بررسی و نقد استاد مصباح از نظریه ی شناخت دکارت را دارد. مولف در این راستا به تبیین دقیق و موجز نظریه ی شناخت دکارت پرداخته است و دیدگاه دکارت حول سه مسأله ی مهم معرفت-شناسی؛ یعنی امکان وجود شناخت، فرایند و مکانیزم شناخت و معیار و ارزش شناخت را در معرض بررسی و نقد استاد مصباح قرار داده است. دکارت و استاد مصباح امکان معرفت را قبول داشته و قائل به نظریه ی مطابقت اند؛ اما استاد در حوزه های فرایند و مکانیزم معرفت و ارزش و معیار معرفت، نقدهای جدّیی بر دکارت وارد می کند.