به‎منظور بررسی اثر تلقیح باکتریایی و تنش خشکی بر رشد ارقام نخود زراعی (cicerarietinum l.) آزمایشی در سال زراعی 1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شn.به‎منظور بررسی اثر تلقیح باکتریایی و تنش خشکی بر رشد ارقام نخود زراعی (cicerarietinum l.) آزمایشی در سال زراعی 1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد.. اثر تلقیح با باکتری بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف پر در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد بوته، درصد پروتئین، وزن خشک غلاف، به‎منظور بررسی اثر تلقیح باکتریایی و تنش خشکی بر رشد ارقام نخود زراعی (cicerarietinum l.) آزمایشی در سال زراعی 1391 به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل رقم در دو سطح شامل رقم آزاد و توده محلی بجنورد، عامل تلقیح در چهار سطح شامل تلقیح با باکتری مزورایزوبیوم 1، تلقیح با باکتری مزورایزوبیوم 9، تلقیح با باکتری مزورایزوبیوم 199 و عدم تلقیح با باکتری و عامل تنش خشکی در سه سطح شامل تنش در مرحله شاخه دهی، تنش در مرحله گل‎دهی و بدون تنش (آبیاری کامل) بود.تعداد شاخه در بوته، وزن خشک ساقه، تعداد برگ در بوته، وزن برگ در بوته، وزن خشک قسمتهای هوایی، وزن خشک بوته و شاخص برداشت در سطح یک درصد معنی‎دار بود. اثر تنش آب بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف پر در بوته، تعداد غلاف پوک در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن 100 دانه، عملکرد بوته، درصد پروتئین، وزن خشک غلاف، تعداد شاخه در بوته، وزن خشک ساقه، تعداد برگ در بوته، وزن برگ در بوته، وزن خشک قسمتهای هوایی، وزن خشک بوته و شاخص برداشت در سطح یک درصد معنی‎دار بود.