نام پژوهشگر: سلمان سیاح رفیعی
سلمان سیاح رفیعی علی جعفری
شرکت های دانش بنیان امروزه دارای نقش بسیار مهمی در تجارت کشوری، منطقه ای و بین المللی می باشند. این شرکت ها از یکسو تولید علم را سرلوحه ی خود قرار داده اند و از سوی دیگر به بازار می اندیشند. به دیگر سخن علم تجاری را تولید و عرضه می کنند. ممالک پیشرفته حجم وسیعی از سرمایه گذاری های خود را بر روی این شرکت ها متمرکز می کنند، چرا که این شرکت ها وسیله ی سیادت اقتصادی بر جهان امروز اند. در این مطالعه ی تحقیقی سعی شده است که چالش های حقوقی این شرکت ها مشخص و بدآن ها پاسخ لازم، با توجه به ماهیت این شرکت ها داده شود. به نظر می رسد برای داشتن جامعه ی پیشرفته در کنار توسعه ی شرکت های دانش بنیان باید مسائل مربوط به آن را نیز رصد کرد و به حل و فصل آن ها مبادرت ورزید. در واقع داشتن دیدگاه درست و مناسب بسیار مهم و حیاتی است. یکی از عواملی که در تئوری های رشد درونزا اهمیت بسزایی دارد، «پیشرفت تکنولوژی» است. پیشرفت تکنولوژی از آن حیث که «تحقیقات» را در کشور افزایش می دهد، می تواند بازدهی عوامل دیگر مانند «کار» و «سرمایه» را افزایش داده، باعث افزایش بهره وری نیروی کار و تعمیق سرمایه گشته و رشد مداوم در کشور را تضمین کند. قابل ذکر است که «پیشرفت فنی» مورد بحث در اقتصاد، پیشرفت های تکنولوژیکی است که در فرایند تولید مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین توسعه تولیدات دانش بنیان که بتواند به توسعه تحقیقات در کشور منجر شود تاثیر زیادی بر تحقق رشد اقتصادی مداوم در کشور دارد. با توجه به تعریف و کارکردهای شرکت های دانش بنیان، این شرکت ها، به عنوان بنگاه های اقتصاد دانش بنیان، نقش محوری در ساختار این نوع اقتصاد ایفا می نماید. شرکت های دانش بنیان، با توجه به ویژگی های خود و پویایی و تطبیق با شرایط محیط پیرامونی و انعطاف پذیری بالا، ظرفیت مناسبی برای روبه رو شدن با شرایط تحریم را دارا هستند. همچنین توزیع عادلانه تر ثروت، بر اساس شایسته سالاری در چنین شرکت هایی، تاثیر زیادی در عدالت اقتصادی دارد و از سوی دیگر، با توجه به توانمندتر بودن این شرکت ها، در مقایسه با شرکت های سنتی، سبب افزایش بهره وری و کارآمدی شرکت های دولتی واگذارشده خواهد شد. علاوه بر این، استراتژی عدم تمرکز فعالیت های تولیدی در چند شرکت بزرگ دولتی، مانع از تحریم آسان محصولات یا مواد اولیه ی شرکت ها می گردد. با توجه به این که یکی از عوامل اساسی رشد تولید سرانه ی ملی، اقتصاد دانش بنیان و بنگاه های اقتصادی دانش بنیان است، یکی از راهکارهای اساسی خودکفایی پایدار در محصولات استراتژیک، ارتقای فناوری و افزایش بهره وری عوامل تولید از طریق دانش بنیان نمودن اقتصاد و توسعه ی شرکت های دانش بنیان است.