از آنجا که مراتع نقشی حیاتی در امر حفاظت خاک و آبخیزداری دارند، بهره برداری منطبق با توان عرصه های مرتعی که شایستگی مرتع نامیده می¬شود و متضمن بهره¬برداری متناسب با توان عرصه که همزمان حفظ آب، خاک و پوشش گیاهی و بهره¬برداری اقتصادی را به دنبال خواهد داشت از مبانی اولیه مدیریت عرصه¬های مرتعی محسوب می¬گردد. شایستگی مرتع از موارد مهم در مباحث اندازه گیری و ارزیابی مراتع بوده و شناخت عوامل موثر بر آن، حائز اهمیت فراوانی است. با این وجود، مدل مناسب و قطعی که امکان استفاده از آن برای تعیین شایستگی مراتع مناطق نیمه خشک وجود داشته باشد، توسعه نیافته است. در برخی از مدل¬هایی که اخیراً نیز توسعه یافته آزمون¬های حساسیت سنجی عوامل تاثیر گذار انجام نشده و معمولاً مدل¬های پیچیده ای را مشتمل بر عوامل زیادی ارائه داده¬اند که به دلیل تعدد ورودی¬های مدل، پیچیدگی زیادی یافته که با اصل parasimony در طراحی مدل¬ها تناقض داشته و عملاً امکان استفاده از آنها در تعیین شایستگی مرتع وجود ندارد. عوامل بسیار زیادی در تعیین شایستگی مراتع بیان شده که برخی از آنها همچون مقدار، کیفیت و فواصل منابع آبی، شیب، میزان تولید علوفه به قطعیت در منابع مختلف ذکر شده¬اند، اما به نظر می¬رسد عوامل زیاد دیگری هنوز وجود دارند که نیازمند تحقیق و تدبر بیشتری بوده تا بتوان قضاوت کرد که آیا در تعیین شایستگی لازمند یا خیر. در این تحقیق با بررسی منابع علمی مختلف پیشینه تحقیق بررسی، کلیه عوامل تعیین کننده شایستگی مشخص شد، با توجه به اصول علمی مورد توافق این عوامل در قالب مدلی ارائه گردید. سپس در حوضه آبخیز توف سفید کوهرنگ این عوامل مطالعه و در مدل مفهومی تهیه شده شایستگی مرتع ¬قرار داده شد و نهایتاً میزان تاثیر گذاری هر عامل تعیین و عوامل اصلی در مدل قرار گرفت و صحت مدل مورد ارزیابی و مدل نهایی ایجاد شد. در مدل ساخته شده در منطقه مورد مطالعه، حدود 986.95 هکتار (معادل8.12درصد) منطقه در کلاس شایستگی خوب (s1)، 3443.49 هکتار (معادل28.32درصد) در کلاس شایستگی متوسط (s2)، 3152.83 هکتار (معادل25.93درصد) درکلاس شایستگی کم (s3) و 2541.77 هکتار (معادل20.91درصد) در کلاس غیر شایسته (n) قرار گرفت. همچنین با انجام آنالیز حساسیت برای ورودی¬های مدل از قبیل شیب، فاصله از منابع آبی، میزان حساسیت خاک به فرسایش و میزان علوفه قابل دسترس مشخص شد که عامل شیب با میزان حساسیت 2.15 نقش تعیین کننده ای در شایستگی مرتع داشته و قرار دادن آن در مدل به عنوان یک زیر مدل مجزا کاری بس شایسته است. همچنین پارامترهای علوفه قابل دسترس، فاصله از منابع آب و حساسیت خاک به فرسایش با مقدار 1.85، 1.37 و 1.14 به ترتیب در رده¬های بعدی حساسیت قرار گرفتند