نام پژوهشگر: واقف حسین
حمید سپهریان واقف حسین
ارتقاء کیفیت زندگی بشر سیستم های مدرن تضمین کیفیت را وادار به جایگزین کردن کنترلهای بین فرآیند با کنترل نهایی نموده است. این جایگزینی وظیفه سنگینی را بر دوش آزمایشگاه های کنترل دارو, از جهت ارائه پاسخهای تجزیه ای برخوردار از اعتبار کافی, سریع و متداول برای نمونه های متنوعی که دریافت می کنند, می گذارد. آزمایشگاه های کنترل و شیمیستهای تجزیه برای پاسخ به این نیاز, طیف گسترده ای از روشهای تجزیه ای را از آزمایشهای ساده کیفی با پاسخ آری و خیر, تا زوشهای خیلی پیچیده و تلفیقی مثل gc/ms بکار می گیرند. از آنجائیکه روشهای غیر اختصاصی از جانب جوامع رسمی کنترل دارو مورد پذیرش واقع نمی شوند, روشهای کروماتوگرافی در الویت قرار می گیرند. نگاهی به طیف وسیع روشها و دستورالعمل های تجزیه ای ما را متوجه یک ناپیوستگی یا فضای خالی بین روشهای کروماتوگرافی پذیرفته شده در داروسازی (gc, hplc) و دیگر روشهای غیر اختصاصی مثل روشهای فوتومتری, گراویمتری و غیره می نماید. به نظر می رسد که کروماتوگرافی لایه نازک (tlc) و به خصوص کروماتوگرافی لایه نازک با کارائی بالا ) hptlc) می تواند به عنوان یک روش اختصاصی, قابل اعتماد, ساده و اقتصادی این فضای خالی را پر کند. tlc که قبلاً به عنوان یک روش ساده و کیفی فقط برای مقایسه یک نمونه و استاندارد شناخته شده استفاده می شد, امروزه با بهره گیری از دستگاه های خودکار و نیمه خودکار, شرایط کنترل شده عملیات کروماتوگرافی و امکان عملیات کروماتوگرافی متعدد خودکار, روشهای خودکار و نیمه خودکار مشتق سازی, دانسیتومترهای کنترل شده با کامپیوتر به یک روش تجزیه کمی، انتخابی، اختصاصی و اقتصادی قابل اعتماد تبدیل گردیده است. روشhptlc/tlc یک روش منتخب برای آزمایشهای کنترل کیفی, نیمه کمّی, همچنین روش کمّی معتبر برای آنالیز اشکال داروئی با ماتریکس پیچیده و نیز ردیابی دارو در سیالات بیولوژیک می تواند باشد. از آنجائیکه کاربرد مبادله کننده جدید تیتانیوم سیلیکات به عنوان جاذبی برای تفکیک فلزات, به ویژه فلزات سمّی مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج جالب توجهی به دست آمده بود, بر آن شدیم که رفتار کروماتوگرافیک آنتی بیوتیکها را نیز روی لایه نازک از این مبادله کننده بررسی کنیم. در جریان مطالعات, با استفاده از فازهای متحرک متفاوت, روشهای جدید, حساس و سریع برای تفکیک آنتی بیوتیکها حاصل شده است . تفکیک یک آنتی بیوتیک از آنتی بیوتیکهای متعدد دیگر و همچنین تفکیکهای دوتائی و سه تائی آنتی بیوتیکها نیز صورت گرفته است. بررسی سیتماتیک رفتار آنتی بیوتیکها در فازهای متحرک دوتائی با استفاده از رابطه بین rm و لگاریتم درصد متانول در فازهای متحرک دوتائی نیز انجام گرفته است, که رابطه خطی در مورد آنتی بیوتیکها دراین مبادله کننده وجود دارد. همچنین با استفاده از روش کروماتوگرافی salting-out به وسیله محلولهای آمونیوم سولفات به عنوان فاز متحرک رفتار آنتی بیوتیکهای مختلف مورد مطالعه قرارگرفته است