نام پژوهشگر: یوسف موسوی طغانی
امید منعمی امیری مهری صفاری
به منظور مقایسه و بررسی امکان کاربرد روش¬های مختلف کشت درمقایسه باروش سنتی و ارزیابی مدیریت¬های مختلف آبیاری، فاصله کاشت، و تعدادبوته در برنج از نظر جنبه¬های مختلف زراعی، عملکرد شلتوک و اجزای عملکرد، مصرف آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در سه تکرار با سه فاکتور آبیاری و فاکتور فاصله کاشت بوته و فاکتور تعداد بوته در کپه در مزرعه کشاورز واقع در شهرستان بابل شهر امیر کلا روستای فولاد کلا در سال 1392 به اجرا در آمد. تیمارها شامل مدیریت¬های مختلف آبیاری: عدم غرقاب (nf)، غرقاب متناوب در مرحله رویش (ifv)، غرقاب متناوب تا مرحله زایش (ifr)، روش سنتی یا غرقاب دائم (cf) و فاصله کاشته بوته ها: کاشت مربع به فاصله¬های 20، 25 و 30 سانتی¬متر و تعداد بوته های کاشته شده: تک بوته ، دو بوته و 3-4 بوته می¬باشد. به¬ منظور جلوگیری از نشت جانبی مرز، کرت¬ها با پوشش نایلونی به عمق 50 سانتی¬متر کاملأ پوشیده شدند. آب مصرفی در هر تیمار بر اساس مرحله رشد گیاه، با کنتور اندازه¬گیری و ثبت گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که عملکرد بیولوژیک با تیمارهای آبیاری، فاصله، اثرات متقابل تیمارهای بلوک در آبیاری و آبیاری در فاصله در سطح یک درصد معنی دار شدند. همچنین عملکرد اقتصادی دانه نیز فقط در تیمارهای آبیاری و فاصله در سطح یک درصد معنی دار شد.
یوسف موسوی طغانی پرویز رضوانی مقدم
کارکرد بوم¬نظام¬های طبیعی و کشاورزی، بر پایه¬ی تنوع زیستی بوده و بر این اساس، این بوم¬نظام¬ها، به عنوان یکی از عوامل کلیدی در نظام غذایی دنیا، نقش ایفا می¬کنند. بنابراین از بین رفتن تنوع زیستی، تهدیدی جدّی برای بقای بوم¬نظام¬های کشاورزی و در نهایت امنیت غذایی محسوب می¬شود. در این تحقیق، بوم¬نظام¬های زراعی برنج، تحت مدیریت¬های مختلف در قالب چهار بوم¬نظام برنج (1-پر¬نهاده، 2-کم¬نهاده، 3-ارگانیک2 و 4-ارگانیک 1) در بخش مرکزی استان مازندران، بر اساس شاخص¬های تنوع زیستی گونه¬های گیاهی (علف¬های¬هرز) و جانوری (بندپایان خشک¬زی و آب¬زی)، طی دو سال زراعی (91-90 و 92-91) از منظر مکانی (بین بوم¬نظام¬ها) و زمانی (بین مراحل نمونه¬گیری 1-پنجه¬زنی، 2-ساقه¬روی، 3-پرشدن دانه و 4-پس از برداشت) مورد مقایسه قرار گرفتند. یافته¬ها حاکی از وجود تفاوت معنی¬دار بین نظام¬های مدیریتی (مقایسه¬ی مکانی) و همچنین مراحل مختلف نمونه¬برداری (مقایسه¬ی زمانی) از نظر شاخص¬های تنوع زیستی بود، گرچه در برخی موارد تشابه بوم¬نظام¬ها (در دو گروه نظام¬های پرنهاده و کم-نهاده با ضریب تبیین 883/0 و نظام¬های ارگانیک 2 و 1 با ضریب تبیین 972/0) و مراحل نمونه¬برداری (در دو گروه پنجه¬زنی، ساقه¬روی و پرشدن دانه با ضریب تبیین 956/0 و پس از برداشت در یک گروه جداگانه) بر اساس شاخص¬های تنوع زیستی علف¬های¬هرز نیز قابل مشاهده بود. بطور کلی تفاوت بین بوم-نظام¬ها را می¬توان به اختلاف عملیات زراعی، به ویژه روند مصرف نهاده¬ها در آن¬ها مربوط دانست؛ تشابه آن¬ها در نظام¬های مختلف نیز می¬تواند بواسطه¬ی همسانی عمده¬ی زیستگاه¬ها و زیرزیستگاه¬های ایجاد شده در طول فصل رشد، ناشی از انجام برخی عملیات زراعی مشابه (مانند روند آماده¬سازی زمین و استفاده از ارقام بومی تحت کشت) باشد. تشابه ترکیب و ساختار مراحل اول تا سوم نمونه¬برداری، ناشی از شباهت زیرزیستگاه¬های ایجاد شده (وضعیت رطوبت از اشباع تا غرقاب) و تفاوت آن¬ها با مرحله¬ی چهارم، به علت شرایط حاکم بر این مرحله (شرایط تخریب و تنش) و حضور گونه¬های فرصت¬طلب طی هر دو سال بوده، که بخش عمده¬ی آن ناشی از روند عملیات زراعی به ویژه مدیریت آبیاری در این سال¬ها بود. بطور کلی نتایج مقایسه¬ی میانگین شاخص¬های تنوع زیستی موجودات ساکن بوم¬نظام¬های برنج تحت مدیریت¬های مختلف از منظر مکانی (مقایسه¬ی بوم¬نظام¬ها) و زمانی (مقایسه¬ی مراحل نمونه¬برداری) نشان داد که فارغ از میزان سازگاری موجودات ساکن شالیزار (متحمل یا حساس)، شاخص¬های تنوع زیستی، تحت تأثیر نوع عملیات زراعی اعمّ از روند مصرف کود، سیر کاربرد آفت¬کش، شیوه¬ی آبیاری و زهکش و بکارگیری برخی عملیات خاص (مانند استفاده از اردک و ماهی) و تحت تأثیر وجود یا عدم وجود بوم¬نظام¬های حاشیه¬ای طبیعی، نیمه¬طبیعی یا زراعی غیربرنج و همچنین اثرات متقابل عوامل مورد اشاره قرار دارند.