رساله حاضر با این پرسش اصلی و اساسی شروع به کار نموده است که مفهوم عرفان و سیاست در اندیشه امام خمینی چه بوده و رابطه آنها با هم چگونه است؟ در جستجوی پاسخ برای این پرسش ضمن بررسی مبانی فکری معرفت شناختی، انسان شناختی، دین شناختی، جامعه شناختی حضرت امام ، مفهوم سیاست از نگاه ایشان بررسی شده و ویژگی های نظام مطلوب سیاسی – از حیث محتوا و ساختار – مورد مطالعه قرار گرفته است. ایشان سیاست را نه راه و رسم کسب و گسترش قدرت بلکه شیوه هدایت و راهبری انسان ها بسوی تعالی و رستگاری می داند و به همین جهت برای آن ویژگی هایی چون: همگرایی دین و سیاست، مشروعیت الهی، ارزش گرایی، تکلیف گرایی، سعادت بخشی و هدایت گری، حفظ حرمت انسانی، جهان شمولی و برخورداری از دیپلماسی اسلامی و... قایل است. همچنین با مطالعه محوری ترین آثار عرفانی حضرت امام و بررسی مهمترین گزاره های عرفانی در اندیشه ایشان معلوم می شود که وی عرفان اسلامی را نیز به عنوان طریق متعالی برای هدایتمندی انسان ها دانسته و آنرا جزء مهمّی از اندیشه دینی قلمداد می کند و برای آن شاخصه هایی چون: همگرایی با دستورات دینی و شریعت اسلامی، همگرایی و همخوانی با عقل و برهان، رویکرد جمعی و اجتماعی، حماسه گرایی و دوری از گوشه گیری، خرقه گرایی و صوفی گری قایل می باشد و به همین جهت عرفان اسلامی را به عنوان اندیشه زنده و پویا، همسنگ سیاست و همساز آن دانسته و هر دو را برای هدایتمندی انسان ها لازم شمرده و رابطه مثبتی میان آنها قایل شده است. که این رابطه در مباحثی چون مفهوم ظاهر و باطن، رابطه شریعت و حقیقت، مفهوم و معنای رضا و توکّل و به ویژه در سلوک عرفانی و سفر سوم و چهارم از اسفار اربعه بروز و ظهور یافته است.