نام پژوهشگر: اردشیر پشنگ

جنگ ایران و عراق و احیای جنبش ملی گرای قومی کرد در عراق (1980-1988)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1390
  اردشیر پشنگ   محمدعلی شیرخانی

پایان جنگ جهانی اول که منجر به سقوط و تجزیه امپراتوری عثمانی گردید عملاً کُردها را بین چهار کشور ایران، ترکیه، عراق و سوریه تقسیم کرد. در این بین کُردهای عراقی از همان بدو تاسیس این کشور همواره به عنوان یک جنبش ملی گرای قومی با گرایش ها و خواست های گاه استقلال طلبانه و گاه خودمختاری خواه، دست به شورش های مسلحانه ممتد علیه دولت مرکزی زده اند. این جنبش که در اواسط دهه 1970م بعد از امضای معاهده 1975 الجزایر میان ایران و عراق، دچار افول شدید گردید؛ طی دهه 1980 یکبار دیگر این فرصت را یافت تا خود را احیا کرده و در برابر دولت این کشور صف آرایی کند. حال اثبات احیای جنبش ملی گرای قومی کُرد عراق در زمان مذکور محور اساسی پژوهش پیش رو است.در حقیقت پژوهش حاضر به دنبال آن است تا دریابد «چه عواملی در احیای جنبش ملی گرای قومی کُرد عراق در دهه 1980» دخیل بوده اند؟ فرضیه اصلی ارائه شده در پاسخ به این پرسش عبارت است از اینکه: «جنگ ایران و عراق منجر به احیای جنبش ملی گرای قومی کُرد در عراق شده است». فرضیه مذکور بر این استدلال استوار است که بروز انقلاب اسلامی در ایران و سپس وقوع جنگ میان ایران و عراق در دهه 1980 از یکسو منجر به باطل شدن توافقات پیشین میان این دو کشور همسایه شد و از سوی دیگر به کُردهای عراقی فرصتی مغتنم داد تا یکبار دیگر جنبش ملی گرای قومی خود را احیا کنند. سازماندهی مجدد نیروهای نظامی پیشمرگ، بازسازی کادر رهبری، اتحاد نسبی گروههای مختلف کُرد و فراگیری جنبش در بین مردم (در سطح فروملی)؛ به چالش کشیدن قدرت و نفوذ سیاسی و نظامی دولت مرکزی در شمال قدرت، وادار ساختن دولت به انجام مجدد مذاکره و تبدیل شدن به محور اصلی گروههای مختلف معارض عراقی (در سطح ملی)؛ تبدیل شدن به یک بازیگر تاثیرگذار در جنگ ایران و عراق و کسب حامیان منطقه ای از جمله ایران و سوریه (در سطح منطقه ای) و بین المللی شدن مساله کُرد (در سطح بین المللی و فرامنطقه ای) از جمله نتایج این پژوهش محسوب می شوند که می توان از آنها به عنوان شاخصه های اثبات کننده فرضیه اصلی نام برد.