اهمیت صنایع شعری در زیباسازی شعر و ایجاد بستری مناسب برای انتقال موثّر مفهوم و محتوا بر کسی پوشیده نیست. در این میان صنایع بدیعی سهم چشمگیری در زیباسازی سخن و آفرینش هنری مطلب دارند. از این رو صنایع تضاد، پارادوکس و آیرونی با هدف بررسی کارکرد زیبا شناسانه آنها در اشعار حافظ مورد بررسی قرار گرفت. این رساله در پنج فصل به بررسی آفرینش های هنری کلام حافظ در قالب این سه آرایه می پردازد. فصل اوّل مشتمل بر یک مقدّمه راجع به کلیّاتی مربوط به هنر و ادبیات و صنایع ادبی و ویژگی های کلام حافظ و مواردی چون اهمیّت، شیوه، پیشینه و سوالات تحقیق است، فصل دوّم به بررسی آرایه تضاد و اقسام و کاربرد آن در ادبیات فارسی و در شعر حافظ می پردازد که مشتمل بر 957 مورد مفهوم متضاد می باشد. از طرفی پر بسامدترین تقسیم بندی این آرایه در شعر حافظ تقسیم بندی بر اساس معنا با 662 مورد مفهوم متضاد است. فصل سوّم به بررسی پارادوکس و اقسام و کاربرد آن در ادبیات فارسی و در شعر حافظ می پردازد که مشتمل بر243 مورد مفهوم متناقض نما می باشد. از طرفی پر بسامدترین تقسیم بندی این آرایه در شعر حافظ تقسیم بندی بر اساس معنا با 203 مورد مفهوم متناقض است. فصل چهارم به بررسی آیرونی و اقسام و کاربرد آن در ادبیات انگلیسی و در شعر حافظ می پردازد که مشتمل بر111 مورد آیرونی می باشد. از طرفی پر بسامدترین تقسیم بندی این آرایه در شعر حافظ آیرونی موقعیّتی با 46 مورد است. فصل پنجم نیز به بررسی نتایج آماری تحقیق به همراه نمودارهای مربوط به تقسیمات هر فصل و ارایه پیشنهادات در زمینه موضوع اختصاص داده شده است.