روابط زوجین در خانه و خانواده در عصر تضعیف بنیادهای خانواده و حتی انحلال نکاح جایگاه گسترده ای را در پژوهش های دنیای معاصر به خود اختصاص داده است. با این وجود بحث درباره «روابط غیرمالی زوجین» مسکوت مانده و آن طور که باید به آن توجه نشده است. ارتباط نزدیک این حوزه به «خانواده» که در اسلام بستر بنیادین تربیت و تعالی جامعه اسلامی بر آن استوار گشته، بر اهمیت و حساسیت این حوزه در تحقیقات اسلامی افزوده است. با وجود اینکه حقوق زنان اخیراً گستره بسیار وسیعی پیدا کرده و مورد توجه بیشتری قرار گرفته است و آنها به کسب برخی موقعیت های برابر نسبت به مردان در جامعه رسیده اند، اما اتّخاذ مواضع انحرافی یا افراطی برگرفته از فرهنگ غرب، موجب انحطاط اخلاقی جوامع، سستی بنیان خانواده، بحران هویت، افسردگی های روحی، خودکشی، قاچاق زنان و افزایش آمار طلاق به عنوان مسائل لاینحل گردیده است. این در حالی است که در «نظام قانون گذاری اسلام» به دلیل اهمیت نقش خانواده و جایگاه محوری زن در خانواده، حمایت از حقوق زنان تمام ابعاد زندگی زنان را چه در بعد طبیعی و چه در بعد انسانی و حتی معنوی شامل شده است. در مسیر تأمین اهداف سیاسی و کلان شریعت یعنی حفظ دین، حفظ نفس، حفظ نسل و حفظ مال حرکت کنند و این تمایز اصلی نظام حقوق اسلام با سایر نظام های حقوقی است. این روابط غیرمالی شامل روابط ولایی، روابط انسانی، روابط عاطفی، روابط عقلانی و روابط جنسی می باشد و تفاوت اصلی نظام قانون گذاری اسلامی با سایر نظام ها در همین توجه خاص به روابط غیرمالی و اهمیت دادن به این دسته از روابط می باشد؛ زیرا اگر روابط غیرمالی که پایه و اساس روابط مالی می باشد به طرز صحیح و درست در خانواده پایه گذاری و اجرا شود و از آن طریق زوجین به یکدیگر در کمال احترام و محبت و با تفکر درست دینی بنگرند، بسیاری از مشکلات که البته در نظر گروهی از افراد ریشه در روابط مالی دارد حل خواهد شد.

تربیت کودک یکی از مباحث مهم تربیتی است و دوران کودکی از نظر پی¬ریزی اساس زندگی اهمیت فوق العاده¬ای دارد. در قرآن و کلام پیشوایان معصوم، مسئولیت پدر و مادر نسبت به تربیت فرزند ، پیش از تولد آغاز می¬شود؛ وراثت، حالات روحی والدین در حین انعقاد نطفه و غذای پدر و مادر از جمله عوامل مؤثر بر تربیت فرزند در مرحله قبل از تولد است. بررسی رهنمودهای پیشوایان اسلام درباره حقوق نوزاد ، نشان می¬دهد که کودک ، در آغاز تولد نیز حقوقی بر والدین خود دارد که این حقوق عبارتند از: غسل دادن نوزاد، گفتن اذان و اقامه در گوش او، کام برداشتن، پوشش نوزاد، نام نیک گذاشتن، عقیقه، ختنه، تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن برای او. عمل به این آداب توسط والدین، زمینه¬های مساعد تربیت را در فرزند به وجود می¬آورد. در دو سال آغازین زندگی کودک هم ، بهترین غذا برای وی ، شیرمادر است وهیچ چیز برای کودک ، جای شیرمادر را نمی¬گیرد، بنابراین کودک حق دارد که در صورت امکان ، از شیرمادر استفاده کند. و بنا به فرموده پیامبر عزیز اسلام که می¬فرمایند: « کودک تا هفت سال حاکم است و در هفت سال دوم ، مطیع و فرمانبردار و در هفت سال سوم، وزیر و مسئول است.» می¬توان گفت از جمله نیازهای اساسی و مهم کودک در هفت سال اول زندگی(دوران سیادت)، نیاز به محبت، بازی، آزادی و تکریم و احترام است. در هفت سال دوم (دوران اطاعت ) نیز نظارت و مراقبت بر رفتار فرزند، عدالت و مساوات بین فرزندان، راستی و صداقت با آنان ،تشویق به موقع، پرهیز از تنبیه بدنی و اهتمام به آموزش علمی ، دینی و تربیت جنسی فرزندان توسط والدین از عوامل مؤثر و زمینه ساز بر تربیت نیکوی فرزندان در دوران کودکی است.

اهل بیت (علیهم السلام) به شهادت قرائن عقلی و نقلی فراوان، وارثان حقیقی علوم و معارف قرآن و رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) به شمار می روند. در پاره ای روایات شیعی، اهل بیت (علیهم السلام) با وصف «أمراءُ الکلام» ستوده شده اند. از آنجا که فهم معانی کلام به فهم کلمه یا کلمات وابسته است، دقت نظر و کاوش در دیدگاههای تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) در تبیین معنا یا معانی مفردات (تک واژگان) قرآنی از اهمیت بسزایی در تفسیر قرآن برخوردار است. نگاهی به تفاسیر روایی و دیگر مصادر حدیثی شیعه، به خوبی، از گستردگی و تنوّع دیدگاههای اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر مفردات قرآن کریم پرده برمی دارد. اهل بیت (علیهم السلام)، در تفسیر و تبیین واژگان قرآن به برخی اصول تفسیری توجه داشته و از روشهای گوناگونی بهره برده اند؛ برخی اصول تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) در تبیین مفردات قرآنی عبارتند از: 1ـ توجه به قرآن به عنوان مصدری مهم در فهم معنای واژگان قرآن 2ـ پایه گذاری اصل سیاق در تفسیر 3ـ در نظر گرفتن سطح فهم مخاطب 4ـ توجه به مفاهیم و کاربردهای عرفی و مسائل زبانی لغت عرب... برخی روشهای اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر مفردات قرآنی نیز عبارتند از: 1ـ روش تأویلی 2ـ روش مصداقی 3ـ روش تفسیر (بیان) ظاهری 4ـ روش توسعه یا تضییق معنا و.... نسبت سنجی و مقایس? اصول و روشهای تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) با عالمان لغت نشان دهند? آن است که پاره ای اصول تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) با عالمان لغت مشترک بوده، اما در برخی اصول تفسیری، اهل بیت (علیهم السلام) با عالمان لغت اختلاف دارند. در روشهای تفسیری نیز اهل بیت (علیهم السلام) افزون بر روشهای عالمان لغت، 4 روش تفسیری اختصاصی و منحصر به فرد دارند که عبارتند از: 1ـ روش تأویلی 2ـ روش توسعه یا تضییق معنا 3ـ روش غایی (بیان کارکرد) 4ـ روش تصویری (تجسیمی). این پژوهش در صدد آن است که ضمن بررسی و تبیین معانی و مقاصد مفردات قرآن در میراث تفسیری اهل بیت (علیهم السلام)، اصول و روشهای تفسیری اهل بیت (علیهم السلام) در تفسیر مفردات قرآن را با اصول و روشهای واژه پژوهان کهن عرب (همچون: عبدالله بن عباس، مجاهد بن جبر مکّی، زید بن علی (ع)، مقاتل بن سلیمان، خلیل بن احمد فراهیدی، فرّاء، ابوعبیده و...) بررسی و تحلیل نماید. بر پای? نتایج این پژوهش، پشتوان? الهی و غیبی دانش اهل بیت (علیهم السلام) و گذر از مرزهای معنایی واژگان و انتقال آموزه های معرفتی، اخلاقی، تربیتی و سیاسی و در نظر گرفتن سطح فهم مخاطب از آشکارترین شاخصه های برتری اهل بیت (علیهم السلام) بر عالمان لغت در تفسیر مفردات قرآن به شمار می رود.کلیدواژه ها: مفردات قرآن، اهل بیت (علیهم السلام)، اصول تفسیری، روشهای تفسیری، لغت عرب، واژه پژوهان عرب

یکی از مفاهیم بسیار مهمی که جامعه شناسان معاصر در بررسی کمیت و کیفیت روابط اجتماعی در جامعه از آن استفاده کرده اند، مفهوم سرمایه اجتماعی می باشد. منظور از سرمایه اجتماعی، سرمایه و منابعی است که افراد و گروه ها از طریق پیوند با یکدیگر می توانند به دست آورند.ویژگی ذاتی سرمایه اجتماعی این است که در روابط اجتماعی شکل می گیرد. مجموعه روابط فرد که شبکه اجتماعی فرد را تشکیل می دهد می تواند منبع حمایت ها و مزایا برای فرد محسوب شود.در این پژوهش به بررسی کمیت و کیفیت روابط (شبکه اجتماعی) زنان در دو محله گیشا و نازی آباد پرداختیم. محلات نازی آباد و گیشا به دلیل تفاوت هایی که به لحاظ طبقه اجتماعی و برخورداری از فضای سنتی داشتند، انتخاب شدند.روش تحقیق مورد استفاده مطالعات اسنادی و روش پیمایش می باشد که تعداد 200 پرسشنامه در دو محله از طریق نمونه گیری خوشه ای تکمیل گردیده است. طبق یافته های تحقیق، میزان رضایت فرد از اعضای شبکه و صمیمیت میان اعضای شبکه زنان نازی آباد بیشتر از زنان گیشا می باشد. در مقابل میزان حمایتهای برآمده از شبکه زنان گیشا بیشتر از زنان نازی آباد می باشد. در بررسی عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی شبکه فرد، متغیرهای سن، درآمد، میزان تحصیلات، زبان محاوره ای، وضعیت تاهل بر میزان سرمایه اجتماعی شبکه زنان موثر می باشند. سرمایه اجتماعی شبکه زنانی که متاهل می باشند، سن بالاتری دارند، با اطرافیان فارسی صحبت می کنند و خارج از منزل شاغل می باشند بیشتر از سایر زنان می باشد. همچنین با افزایش درآمد خانوار زنان میزان سرمایه اجتماعی شبکه آنان کاهش می یابد.

از سده های نخستین تاریخ اسلام تا کنون تفاسیر فراوانی برای قرآن نگاشته شده است و برای شناخت بیشتر آن ها بررسی مبانی و روش آن ها ضروری است. در این میان تفسیر «من وحی القرآن» از تفاسیر معاصر شیعه است که فضل الله‏ در آن کوشیده است روح قرآنی را در همه زمینه‏های زندگی مادی و معنوی احیا کند. این تفسیر با رویکردی نواندیشانه و انتقادی نگاشته شده و ازاین جهت که بیشتر انتقادات او متوجه مفسران شیعه همچون علامه طباطبایی است بررسی مبانی و روش های آن ضرورت دارد.