نام پژوهشگر: مجید زکالوند

بررسی نظام اداری غوریان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1393
  مجید زکالوند   هوشنگ خسروبیگی

غور ناحیه ای است میان هرات و غزنه که کوهستان از چهار طرف آنرا احاطه کرده است و شهر بزرگ آن فیروزکوه بود و حکومتش گاه تابع دربار غزنه و گاه مطیع سلجوقیان بود. اما امرای شنسبانی غور توانستند شجره دودمان غزنویان را برافکنند. این دودمان کوچک به یکباره در شرایطی برابر دودمان های بزرگی نظیر غزنویان و سلجوقیان و خوارزمشاهیان قرار گرفت وتوانست نزدیک به نیم قرن بخشهای وسیعی از سرزمینهای ایران وهند را تحت نفوذ خود در آورد و بالضروره برای اداره قلمرویی وسیع از تشکیلات اداری و دیوانی دیگر حکومتها استفاده نمود. غوریان که تا مدتها تحت نفوذ وسلطه غزنویان و بعد سلجوقیان بودند با ایجاد روابط اداری و تعاملات سیاسی با این حکومتها به وامگیری از تشکیلات دیوانی و مناصب درباری این حکومتها پرداختند.برخوردهای نظامی میان غوریان وخوارزمشاهیان،تصرف شهرهای یکدیگر و پناهندگی سیاسی شاهزادگان و امرای نظامی آنان از دلایل دیگر این اقتباس در سازمان اداری غوریان بوده است. در نهایت غوریان توانستند با توسعه دیوانها واخذ مناصب جدید درباری از دودمانهایی که در بالا اشاره شد سازمان اداری خود را بازسازی کنند. در این پژوهش به بررسی تشکیلات اداری دوره غوریان در ایران پرداخته می شود که هدف از آن این است که دودمان غوریان تشکیلات اداری و دیوانی خود را متأثر از چه دودمان ها و بر چه اساسی استوار نمودند.