چکیده: اخلاص در نزد سالکین به معنای پاک کردن نیّت از غیر خدا و انجام گرفتن فعل مختصّ خدا، و به معنای رهایی بنده در طاعات از هرگونه امری که درآن شایبه ریا، نفاق و یا خودخواهی و خودبینی رود، تعریف شده است. همچنین اخلاص نقش زیر بنایی و بنیادینی در تکامل فردی و اجتماعی بشر برعهده دارد وکمال، نقص، صحت و فساد تمامی مقامات ومراحل سیر و سلوک تابع این فضیلت ارزشمند است. در این پژوهش مبحث اخلاص در متون منثور عرفانی فارسی تا پایان سده پنجم هجری بررسی شد و تعاریف اخلاص، مفهوم مخلِص و مخلَص، جایگاه آیات و احادیث در بحث اخلاص، مراتب و انواع اخلاص، آفات و مسائل مربوط به اخلاص در این متون در مقایسه با یکدیگر و نقشی که این متون در تفسیر و تحلیل اقوال، تکمیل معنا و درک بیشتر هم داشته اند، تبیین گردید. از نتایج این پژوهش آن است که اساس اندیشه های ملامتیه، در دو مسأله «اتهام و سرزنش نفس» و «مبارزه با ریا» که عکس این دو از آفات مهم اخلاص به شمار می آیند، خلاصه می شود.