نام پژوهشگر: الهام رفیق
الهام رفیق منصور مصداقی
پایش، به مشاهدات منظم و طولانی¬مدت، که به تشخیص زودهنگام تغییرات، ارزیابی و پیشگویی آن¬ها کمک می¬کند، اطلاق می¬شود؛ اما ویژگی¬هایی که تاکنون در علوم منابع طبیعی مورد پایش قرار گرفته¬اند غالباً محدود به ترکیب و ساختار پوشش گیاهی بودهاند و عملکرد اکوسیستم کمتر مورد توجه بوده¬است. روش تجزیهوتحلیل عملکرد چشمانداز(lfa) یک روش پایش عملکرد اکوسیستم¬هاست که با استفاده از شاخص¬های ساده به پایش عملکرد چشم¬انداز طی زمان و یا در طول مکان می¬پردازد. تحقیق پیشرو به بررسی اثر شدت چرا( چرای سنگین، چرای متوسط و عدم چرا) و همچنین جهت جغرافیایی بر عملکرد اکوسیستم می¬پردازد. بر اساس روش مورد استفاده در این مطالعه، لکههای موجود در منطقه چهار گروه لکه به نام¬های بوتهای، گندمی، فورب و سنگ وچهار گروه فضای بین لکه¬ای به نام¬های خاک لخت، خاک پوشیده از لاشبرگ خاک پوشیده از سنگ و خاک با پوشش توام قطعات سنگی و لاشبرگ تشخیص داده شدند. نتایج مقایسهی سه سایت از نظر هر سه پارامتر عملکردی روش lfa (پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصرغذایی) نشان داد افزایش شدت چرا به طور معنیداری منجر به کاهش عملکرد و سطح اشغال لکه¬های اکوسیستم مورد مطالعه شده است. همچنین مقایسه¬ی انواع لکه¬ها و فضاهای بین لکه¬ای (8گروه) با یکدیگر نیز نشان داد که بین این گروه¬ها نیز تفاوت عملکردی معنیداری وجود دارد. از این منظر لکه¬های فورب و گندمی در بیشتر سایت¬ها دارای بالاترین عملکرد و لکه¬های سنگ و فضای بین لکه¬ای خاک لخت در بیشتر سایت¬ها دارای کمترین عملکرد بودند. مقایسه یک یک جهات جغرافیایی با یکدیگر تفاوت معنی¬داری را نشان نداد اما مقایسه¬ی جهات گروه¬بندی شده یعنی شمالی-غربی با جنوبی-شرقی نشان داد گروه شمالی-غربی از نظر هر سه پارامتر عملکردی دارای امتیاز بالاتری از گروه جنوبی-شرقی است. بررسی ابعاد لکه¬ها نشان داد این فاکتور در سایت¬هایی با شدت¬های مختلف چرایی دارای تفاوت معنی¬دار است همچنین جهت جغرافیایی می¬تواند به طور معنی¬داری سطح ابعاد لکه¬ها را تغییر دهد اما بررسی اثر متقابل این دو فاکتور بر ابعاد لکه¬ها تفاوت معنی¬داری را نشان نداد. کلیدواژه ها: پایداری، چرخه عناصر¬غذایی، روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم¬انداز(lfa)، عملکرد، لکه و فضای بین لکه¬ای، نفوذپذیری.