مقدمه: مصرف موادمخدربه عنوان یکی از جدی ترین معضلات بشری و یکی از پیچیده ترین پدیده های انسانی در سال های اخیرمطرح بوده است. ازآنجاکه سوء مصرف موادماهیتی مزمن داردمی بایست برای برنامه ریزی درمانی آن نیزهماننددیگرشرایط مزمن رفتارنمود. در درمان این پدیده بربهره گیری ازراهکارهای مختلف وهمچنین رویکردی کل نگروچندبعدی تاکیدمی شود . همانند سایر بیماری¬های مزمن، عود مهم ترین مانع درمسیر بهبودی ماندگار می باشد. همچنین ماهیت چند بعدی این پدیده، نگاهی چند رشته ای به آن رامی طلبد. این مطالعه باهدف تبیین فرایند بهبودی در سوء مصرف کنندگان مواد مخدر صورت گرفت. مواد و روش مطالعه: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی است که با استفاده از رویکرد تئوری زمینه در سال 92-1391انجام شد. مشارکت کنندگان شامل 46 نفر(بیمار، خانواده بیمار ، اعضای تیم بهداشت ودرمان، مددیار وپلیس )بودند که از طریق نمونه گیری هدفمند و نظری وارد مطالعه شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه¬انفرادی نیمه ساختار یافته استفاده شد . تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس کد گذاری سه مرحله ای( باز، محوری و انتخابی) اشتراوس و کوربین 1998 انجام شد. جهت افزایش استحکام یافته ها، از معیارهای لینکلن و گوبا استفاده گردید. نتایج: یافته های این مطالعه در قالب سه طبقه درک نیاز به رهایی از اعتیاد، قدم نهادن در مسیر بهبودی و بازسازی زندگی دسته بندی شدند. در این مطالعه بازسازی زندگی به عنوان متغیرمرکزی مشخص شدکه خود مشتمل بر زیر طبقات بهبودی جسمی، بهبودی روحی- روانی، بهبودی معنوی و بهبودی اجتماعی بود. نتیجه¬گیری: یافته¬ها نشان داد که بهبودی، فرایندی چند بعدی، تعاملی و متاثر از عوامل مختلف است. در این پژوهش، طیفی از عوامل تاثیر گذار بر فرایند بهبودی در سوء مصرف کنندگان مواد مخدر شناسایی شدند.عوامل بازدارنده شامل بیکاری، داشتن خانواده معتاد، انگ اعتیاد، وسوسه، لغزش و عودبودند. حمایت¬های خانواده، مشاوره درمانی، مددکاری اجتماعی و مددیاری عوامل تسهیل کننده راشامل می شدند. همچنین نتایج نشان داد که به منظور مقابله با عوامل بازدارنده وتسهیل در پیشرفت بیمار در بازسازی زندگی، ازراهکارهایی مانند تدابیر رفتاری و توسل به معنویت استفاده شده است. درک این عوامل به توسعه بدنه دانش وهمچنین درک پرستاران و سایر ارائه کنندگان خدمات سلامت ،خانواده¬ها و سیاست گزاران در راستای بکارگیری راهکارهای اثر بخش، عوامل تسهیل کننده، رفع موانع و ارتقاء کیفیت زندگی مصرف کنندگان مواد مخدر در دوران بهبودی کمک کننده خواهدبود.∃