نام پژوهشگر: صدیقه مومن زاده

ژن درمانی دیابت نوع i از طریق ترنسفورم کردن سلول های k روده ای به روش خوراکی
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مرکزی - دانشکده پزشکی اراک 1392
  صدیقه مومن زاده   رسول صالحی

زمینه وهدف: ژن درمانی با آغاز توانایی در کلونینگ ژن های انسانی در باکتری ها شکل گرفت. تفکر استفاده از بدن خود بیمار برای تولید و یا مهار تولید یک پروتئین یا محصولی ژنی سرچشمه این نوع درمان گردید به طوری که امروزه نه تنها شاهد به کارگیری آن در بیماری های تک ژنی وراثتی بلکه در بیماری های پیچیده تر نیز هستیم. از جمله بیماری هایی که مورد توجه ژن درمانی قرار گرفته است بیماری بسیار شایع دیابت است. تمام تلاش ها برای درمان این بیماری به منظور اعمال تغییرات ژنتیکی به سوی یافتن منبع سلولی مناسب برای جایگزینی سلول های بتا و یا نوسازی این سلول ها به خصوص در درمان نوع یک این بیماری بوده است. در تمامی این تحقیقات تلاش برای انتقال سازه ای ژنی برای تمایز دادن سلول های بنیادی در برخی بافت ها و یا توانمند ساختن برخی سلول ها برای تولید انسولین بوده است اما با توجه به ویژگی های پیچیده سلولی بتا، تعداد محدودی از سلول ها و آن هم تنها در چندین فاکتور شباهت وجود دارد. بدین ترتیب بسیاری از تلاش ها در این زمینه با تولید کنترل شده انسولین همراه نیست. تلاش های بیشتر سلول های اندوکرین k اپیتلیال روده ای را برای جایگزینی مناسب یافت زیرا در بیشتر فاکتورهای مورد نیاز در تولید و آزاد سازی هورمون با سلول های بتا شباهت وجود داشت. از آنجایی که اکثر روش های ژن درمانی به صورت تهاجمی انجام می گیرد و همین نکته از عوامل مهم عملی نشدن بسیاری از ژن درمانی ها در شرایط بالینی است، استفاده از روش خوراکی به ویژه در درمان هایی که نیاز به تکرار دوز وجود دارد بسیار با اهمیت است. امروزه بسیاری از محصولات دارویی به صورت خوراکی عرضه می شوند و نسبت به صورت های مشابه بسیار مورد استقبال مصرف کننده قرار گرفته است. موادوروشها:در این تحقیق استفاده از سیستم قابل تطابق با میزان مصرف گلوکز به صورت دهانی پیشنهاد شده است که در آن بتوان با استفاده از ساختار ژنی حساس به گلوکز یعنی پلاسمید pgip/ins و ترنسفکت کردن سلول های k به صورت تجویز از طریق دهان به رت با سیستم های انتقالی مقاوم به اسید معده و چسبنده به موکوس که ساختار ژنی را به سلامت از معده عبور داده و در اختیار سلول های k روده ای قرار می دهد، به تولید انسولین انسانی در رت دست یافت. برای این منظور برای پوشش دهی dna از دو پلیمر کیتوزان و یودراجیت استفاده شده که به خوبی مقاومت به شرایط دشوار دستگاه گوارش را به آن می دهد. یافته ها:پس از تجویز پلی پلکس تهیه شده به رت و سنجش گلوکز خون کاهش 10 درصدی در قند خون رت های دیابتی دیده شد. برای اطمینان بیشتر از تولید انسولین انسانی در خون رت دیابت، میزان این انسولین با روش liaison بررسی و در نهایت وجود انسولین انسانی در خون رت تایید شد. نتیجه گیری: روش به کار گرفته شده در انتقال دهانی ژن حاوی انسولین به خوبی مسیر پرچالش گوارشی را تا رسیدن به محل عملکرد در روده کوچک طی می کند و می تواند در ژن درمانی دیابت از طریق ترنسفورم کردن سلول های kروده ای به خوبی عمل نماید.