نام پژوهشگر: مهین ریاحی

فرهنگ تشبیهات قصاید دیوان امیرمعزّی نیشابوری (نیمه ی دوم دیوان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1388
  مهین ریاحی   علی محمد پشت دار

میراث ادبی امیر معزّی، دیوان شعری متنوع در مدح شاهان و وزیران سلجوقیان است. توصیف لحظه های عشق و عاشقی و حالات بر آمده و وابسته به این دو موضوع حیات انسانی و بیان مسائل اخلاقی و فلسفی نیز به ویژه در قوالب قطعه و برخی فصائدش به چشم می خورد. نسخه ی مورد بررسی قرار گرفته جدیدترین نسخه ای است که توسط آقای محمد رضا قنبری تصحیح گردیده است . این نسخه شامل 18544 بیت با 468 قصیده ، 3 ترکیب بند، 3 ترجیع بند، 61 غزل، 36 قطعه، و 174 رباعی می باشد که از این تعداد چیزی حدود 16039 بیت قصاید این دیوان می باشد که در این پایان نامه قصاید نیمه ی دوم این دیوان با حدود 234 قصیده 7800 بیت از دیدگاه تشبیه مورد بررسی قرار گرفته و به شکل فرهنگ درآمده است. غنای واژگانی معزّی که جامع میان ادب عربی و فارسی است در کمتر دیوانی دیده می شود . شعر معزّی آسان خوان و بدون هر گونه دشواری است. از سخن معزّی به درستی فهمیده می شودکه وی رنج تعلیم دیده وزجر استاد کشیده است.عبارات واصطلاحات بکاررفته درشعر وی نشان دهنده ی ذهنی سلیم و طبعی سرشار است. شغل معزی شاعری است، بدیهی است شاعری چون او با آن چنان مایه ای از فضل و پایه ای از هنر باید به مناسب های مختلف شعر بگوید. معزّی شاعری مدیحه سرا است ، شاعری که در دستگاه حاکمان وباستایش آنان مواجب ومقرری دریافت می کند . معزّی همانند دیگر شاعران سبک خراسانی از تصاویر مربوط به طبیعت بهره ی زیادی در اشعارش برده است. مقایسه انسان با طبیعت و طبیعت با انسان و حلول شاعر در اشیاو عناصر طبیعت، از ویژگیهای شعر امیر معزی است . تشبیهات او بیشتر از نوع توصیفی هستند و تشبیهات فنّی در دیوان او فراوان می باشد