نام پژوهشگر: جواد عظیم زاده
جواد عظیم زاده مهدی نصیری محلاتی
بمنظور بررسی امکان جایگزینی کودهای آلی با شیمیایی در زراعت کلزا، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد شهرستان شیروان در سال زراعی 92-1391 اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل کودهای آلی، شیمیایی و آبیاری بودند. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل و کم آبیاری و تیمارهای کودی شامل کمپوست زباله شهری، ورمی کمپوست، کود گاوی کاملاً پوسیده و کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر ( بر مبنای 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 130 کیلوگرم در هکتار فسفر) بودند. آزمایش بصورت کرت¬های خرد¬شده و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در کرت¬های اصلی و تیمارهای کودی در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد مقدار خاکدانه های بزرگتر از 25/0 میلیمتر در حالت الک خشک در تیمارهای 50 تن در هکتار کود گاوی و 15 تن در هکتار کمپوست زباله شهری از بقیه تیمارها بیشتر و خاکدانه های کوچکتر از 0.25 میلیمتر در این دو تیمار از بقیه کم تر بود. در حالت الک مرطوب نیز مقدار خاکدانه های بزرگتر از 0.25 میلیمتر در تیمار 50 تن در هکتار کود گاوی از بقیه تیمارها بیشتر و کمترین مقدار خاکدانه های کوچکتر از 25/0 میلیمتر نیز متعلق به همین تیمار بود. در مرحله توسعه غلاف بیشترین مقدار شاخص سطح برگ در تیمار استفاده از 11 تن در هکتار ورمی کمپوست مشاهده شد. عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه در تیمار آبیاری کامل در مقایسه با کم آبیاری به ترتیب 21% ، 5/9% و 17% بیشتر بود. تیمار استفاده از 50 تن در هکتار کود گاوی در مقایسه با بقیه تیمارها در شرایط کم آبیاری بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود (875 کیلوگرم در هکتار). بعد از تیمار 50 تن در هکتار کود گاوی، تیمار کود شیمیایی و تیمار 11 تن در هکتار ورمی کمپوست به ترتیب با عملکردی معادل 820 و 814 کیلوگرم در هکتار در مرحله بعدی قرار داشتند. در شرایط آبیاری کامل اختلاف تیمارهای کودهای آلی با کود شیمیایی بیشتر شد و تیمار کود شیمیایی با عملکرد دانه ای معادل 1284 کیلوگرم در هکتار تفاوت زیادی با بقیه تیمارها نشان داد. بنابراین بنظر می رسد که گیاه کلزا در شرایط کمبود رطوبت عکس العمل بهتری به کودهای گاوی و ورمی کمپوست نشان می دهد و در صورتی که از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد امکان جاگزینی آنها در اینگونه شرایط با کودهای شیمیایی میسر می باشد.