نام پژوهشگر: نازیلا موسوی بازرگانی
نازیلا موسوی بازرگانی محمد سپهری
پس از آنکه خلافت امویان با کمک ایرانیان به پایان رسید و منقرض شد از سال 132 هـ. ق خلفای عباسی روی کار آمدند و پایه های حکومت خود را تحکیم کردند. آنان مدعی بودند که بعد از به قدرت رسیدن، امور را به خاندان پیامبر(ص) یعنی ائمه معصومین(ع) زمان خود می سپاریم. امّا وقتی در رأس امور قرار گرفتند دشمنی با آل علی(ع) را آغاز کرده و اقدام به حبس و شکنجه و قتل شیعیان نمودند. آنان با اخذ مالیات های گزاف از علویان به آزار آنان می پرداختند. شیعیان هم در پیروی از امامان عصر خود به امر به معروف و نهی از منکر پرداخته و در بعضی مواقع اقدام به اعتراضات و جنبش هایی می کردند که با مقابله ی حاکمان عباسی مواجه می شد. اوضاع سیاسی اجتماعی نابسامانی به وجود آورده امّا با وجود فشارها و موانع بسیار، افکار و عقاید شیعه با تلاش امامان معصوم و یاران واقعی آنان منتشر می شد. امام کاظم(ع) از جمله امامانی بود که در فضایی آکنده از خفقان و اختناق و سرکوب شیعیان دست وپنجه نرم می کرد. وی با اتخاذ سیاست تقیه و با صبر و بردباری و استقامتی وصف ناپذیر به مبارزه خود علیه حاکمان عباسی قدم گذاشت و با بیدار کردن وجدان های خفته و رسوا نمودن حاکمان عباسی باطن آنان را به توده مردم نشان داد. نوع سیاست عباسیان و عدم توجه آنان به مردم و سبک زندگی عموم و اعتراضات آنان باعث شده بود فاصله طبقاتی فاحشی به وجود آید و مردم نیز به دلیل وجود این مشکلات از آموزه های دینی دور شده بودند. امام کاظم(ع) با استراتژی هدفمند و زیرکانه و با اتخاذ روش تقیه ظاهری سعی نمود تا شیعه را در مسیری درست هدایت کند و در این راه امام و شیعیانش متحمل رنج ها و مشکلات فراوانی شدند. دستگاه خلافت عباسی که امام را زیرک و مصمم در هدایت علویان می دید چاره ای جز به شهادت رساندن ایشان ندید.