کم توجهی بهریشههای معماری معاصر ایران، موجب بیگانگی معماری کنونی با بنیادهای مفهومی آن بوده است و از سویی بهکارگیری مفاهیم بنیادین معماری سنتی، بهتنهایی پاسخگوی نیازهای زندگی امروز نیست. اما با تعمق در معماری سنتی ایرانی، اصول و تفکر ویژهی مستتر در حکمت اسلامی ایران هویدا میگردد. بهنظر میرسد با شناخت و تلفیق این اصول با ضرورتهای زندگی امروز، علاوه بر حفظ ارزشهای معماری سنتی ایرانی، میتوان به رویکردی نو برای طرح معماری دست یافت. تدقیق در فلسفه حکمت متعالیهی ملاصدرا، بهمنظور بررسی ساختار معماری اسلامی ایرانی، دستمایهی این تحقیق میباشد. رساله درپی پاسخ به این سوال است که آیا میتوان پیوندی مشابه آنچه که ملاصدرا میان حکمت باستانی ایران و حکمت عقلگرای مشا ایجاد کرده است را میان مفاهیم معماری سنتی ایران و معماری عقلگرای مدرن ایجاد کرد؟ این پایان نامه با روش پژوهش ترکیبی تفسیری-تاریخی و توصیفی انجام پذیرفته و درزمره تحقیقات کیفی قرار دارد. دادههای آن، از مطالعات اسنادی و مشاهدات غیر مشارکتی بهدست آمده است. این تحقیق با بررسی اصول فکری حکمت متعالیه، در سامانهی جستوجوی ساختارگرایی با محوریت تاثیر تفکر فلسفی در معماری، انجام پذیرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به نظرگاه ملاصدرا و اصل اصالت وجود، میتوان هدف اصلی معماری را ایجاد ارتباط میان مخاطب و عالم معنا، بهمنظور توجه انسان به وجود مطلق قرار داد. دستیابی به این هدف از طریق بهکارگیری اصولی همانند الهام و استعاره، تجلی نور و تجلی کثرت در وحدت که ریشه در حکمت متعالیه داشته -و تبلور این ویژگیها در کهنالگوهایی نظیر گذار قدسی، بهشت گمشده، ماندالا و... در معماری سنتی ایرانی مشاهده شده- است، ممکن میگردد. این پژوهش در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول به طرح مساله، ضرورت و اهداف پرداخته شده است. فصل دوم با عنوان مبانی نظری، شامل مبانی نظری و ادبیات تحقیق است. در مبانی نظری تبیین نسبتا جامعی از روند فکری ملاصدرا و چگونگی تلفیق فلسفه مشا و حکمت باستان ایران انجام گرفته است. در فصل سوم مراحل مطرح شده در نظرگاه صدرا در تلفیق فلسفه مدرن و سنتی در معماری تاویل داده شده و به شناخت و بررسی معماری از نظرگاه حکمت متعالیه پرداخته شده است. در فصل چهارم با عنوان یافته ها، نتایج حاصل از بررسی های انجام شده ارایه شده و مفاهیم مستخرج از معماری سنتی در قالب الزامات زندگی مدرن ارایه شده است. در فصل پنجم با عنوان فرایند طراحی اطلاعات مربوط به موضوع طراحی و بستر شکل گیری طرح تدوین شده و در نهایت طرح مورد نظر شده است.