در این پایان نامه به بررسی زندگی و تحلیل شخصیت گشتاسب و اسفندیار دو تن از پهلوانان شاهنامه پرداخته و آنها را از جنبه های گوناگون روان شناسی مورد بررسی قرار داده ایم. در بررسی و تحلیل شخصیتها از نظریات روان شناسان معروف بهره برده ایم و شخصیت گشتاسب و اسفندیار را بر پایه مکتب روان شناسان بررسی کرده ایم. از جمله این روان شناسان، مازلو است که انسان را از نظر نیازهای گوناگون از جمله: فیزیولوژیکی، ایمنی، محبت، احترام و... شناسایی می کندو در معرض مطالعه قرار می دهد. موضوعات مهم دیگر روان شناسی را مثل برخورد با والدین، رویکرد انسان گرایی، مکانیزم های دفاعی، خودشیفتگی، دستگاه های روانی، کینه و افسردگی در تحلیل شخصیت گشتاسب و اسفندیار مورد بحث قرار داده ایم. دستاور گشتاسبد و نتیجه این پایان نامه این است که زندگی گشتاسب و اسفندیار رابطه مستقیم با نظریه روان شناسان معروف دارد. به طوری که وقتی در موقعیت های گوناگون (شادی، غم، اضطراب و...) قرار می گیرند. رفتارهایی انجام می دهند که کاملاً متناسب با نظریه های روان شناسی است و حتی قابل تعمیم به زندگی افراد دیگر نیز می باشد.