مفوّضه که در اواسط قرن دوم پدیدار گشتند، مدّعی شدند که پیامبر و أئمّه (ع) تنها مخلوقی هستند که مستقیما توسط خداوند آفریده شده اند؛ آفرینش سایر موجودات، تدبیر و اداره ی جهان اعم از رزق، احیاء، و اماته و تشریع، به آنها تفویض شده است. مطابق اخبار و روایات رسیده، أئمّه(ع) با شیوه های گوناگون، از مفوّضه و اندیشه ی آنها تبرّی جسته و با آن، مبارزه کرده اند. مع الوصف، مفوّضه در نشر اندیشه-ی خود به توفیقات زیادی دست یافتند، به نحوی که مقدار قابل توجهی از افکار آنها وارد جوامع روائی و سایر کتب شیعه گردید. أئمّه ی هدی ضمن مبارزه با جریان تفویض، برای نجات عده ای که ممکن بود، برای احتراز از تفویض، به تقصیر گرفتار شده از فضائل أئمّه(ع) و منزلت انسان کامل، غافل گردند و در نتیجه از هدایت و توجه به علت غایی آفرینش محروم گشته، دچار هلاکت و گمراهی شوند، همواره فضائل و منزلت خود و اهل بیت(ع) را گوشزد کرده، راه نیل به آن مقام را بندگی و عبودیت خداوند دانسته اند. این پژوهش با روش کتابخانه ای و بهره گیری از شیوه ی تحلیلی- توصیفی، ضمن تبیین ماهیت تفویض و ریشه یابی تاریخی آن، برخی ازآثار آن را در مذهب شیعه بررسی کرده و در نهایت ولایت تکوینی را به عنوان خط مستقیم و حد فاصل میان تفویض و تقصیر، و نیز به عنوان محمل تعداد زیادی از اخبار و روایاتی که در فضایل شگفت انگیز أئمّه(ع) وارد شده، معرفی کرده است.