بر اساس موضوع این پژوهش که بررسی آیین¬های نمایشی و نمایش¬های آیینی آذربایجان از منظری نمادین و آیینی می¬باشد، تاکنون تحقیقی در این زمینه و به این شکل در ایران انجام نشده است. در این راه و برای رسیدن به مقصد، سعی و تلاش نگارنده بر آن بوده است تا از گردآوری¬های علمی، مشاهدات شخصی و تجربیات عملی شخصی خود و اساتید زبان شناس فولکلوریک آذربایجان بهره جوید. در این راستا پس از بررسی و تجزیه و تحلیل آیین و نقش کلیدی و کاربردی آن در اجتماعات پیشین و امروز و نیز با طبقه¬بندی مراسم، جشنواره¬ها و انواع بسیار متنوع آیین¬های ملی ایرانیان، ریشه آیین¬های گوناگون را در آذربایجان مورد مطالعه و بحث قرار داده و عوامل تأثیرگذار بر فرهنگ فولکلوریک این منطقه مورد ارزیابی و پژوهش قرار گرفته است؛ این عوامل موثر شامل آیین و تأثیرات آن در اعیاد، جشن¬ها، سوگواری¬ها و به تبع آن تأثیر آئین در نمایش¬های آیینی به کار رفته در این مراسم می¬باشد. مطابق یافته¬های ارائه شده در این پژوهش، تمامی آیین¬های نمایشی و نمایش¬های آیینی در آذربایجان، ریشه در دین و باورهای عمیق مردم این منطقه داشته که در طی روزگاران سپری شده به صورت آیین و سنت از نسلی به نسل دیگر انتقال داده شده است. نگارنده در طی این مسیر و با توجه به معنای آیین، به گوناگونی آیین¬ها در اقصی نقاط کشور دست یافته که علیرغم این گوناگونی در ظاهر امر، نهایتاً رو به سوی یک هدف آیینی و مقدس داشته¬اند که همانا ریشه¬ای مشترک در انجام مراسم و مناسک برای بزرگداشتی خاص بوده است. حرکات اجرا شده در اینگونه مراسم نمایشی و آیینی نیز از مشترکات و الزامات اجتناب ناپذیر این مناسک است که حاوی پیامی نمادین بوده و سعی در القای معانی خاص دارند. در کل شناخت هویت ایرانی بدون توجه به تنوع¬های ذکر شده امری محال است، چراکه به عنوان مثال بدون شناخت فرهنگ مربوط به کُردها و یا ترک¬ها نمی¬توان تصویر درستی از هویتی ایرانی به دست آورد. غور و تحقیق در فرهنگ اقوام ایرانی، آیین¬های مربوط به آن¬ها و تاریخ ایشان مرزهای گسترده اما پراکنده ایرانی را آشکارتر خواهد کرد.