با روی کار آمدن حکومت هایی که بنیان گذارانش ایرا نی الاصل بودند مانند سامانیان ،زیاریان و آل بویه فرهنگ ایرانی دوباره زاده شد. مذهب شیعه هم به تدریج جای خود را در بین ایرانیان پیدا کرد وحکام علوی و بویهی این مذهب را در ایران تقویت کردند.آل بویه با دارا بودن دو ویژگی که در بالا آمد یعنی ایرانی بودن و شیعه بودن وجه تمایز خاصی با دیگر حکومت های همزمان خود پیدا کرد.قلمرو فرمانروایی آل بویه پس از قدرت یافتن به سه شاخه کلی تقسیم شد :عماد الدوله و جانشینانش در شیراز ،رکن الدوله و جانشینانش در جبال و معزالدوله و اخلافش در بغداد وجنوب ایران حکومت را به دست گرفتند. دو شهر ری و اصفهان از جمله نواحی تحت قلمرو رکن الدوله بود و پس از مرگ او به دو پسرش موید الدوله و فخر الدوله رسید. وی ابوالفضل بن عمید را به وزارت خود برگزید . رکن الدوله در ری رصد خانه ای ساخت .او دانشمند بزرگی چون ابن بابویه را به ری دعوت کرد تا خود و مردم بتوانند از محضر این عالم گرانقدر استفاده کنند.علاوه بر ابن عمید از جمله وزیرانی که خدمات شایان توجهی بر فرهنگ آن دوره ارائه کرده اند خاندان عباد است ابوالحسن عباد بن عباس که از جمله دانشمندان نامی دوره خود و منشی رکن الدوله بوده است اصالتاً از مردم اصفهان بودو فرزندش صاحب بن عباد بوده که شاگرد و کاتب ابن عمید بوده است.وی در زمان مویدالدوله به منصب وزارت رسید..وی ادیب و شاعری بلند آوازه بود و در ری شاگردان زیادی داشت ،علاوه بر این، کتابخانه او در ری دارای شهرت فراوانی بوده است . علاوه بر این که دو شهر مذکور از نظر علمی پیشرفت های زیادی کردند ،از نظر هنری و صنعتی هم توسعه پیدا کردند. صنایع پارچه بافی صنایع فلزکاری و سفالگری در ری بلند آوازه بود. اصفهان هم از نظر علمی بلند آوازه شده بود و عنوان دارالعلم شرق را نصیب خود کرده بود در این دوره شهر اصفهان بیش از بیش توسعه پیدا کرد و توسط رکن الدوله بارویی به گرد ان کشیده شد .