نام پژوهشگر: مهدی بهمئی

بررسی تطبیقی کلامی و تفسیری آموزه رجعت از منظر امامیّه و اهل سنّت متأخّر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  مهدی بهمئی   محمد رضا کریمی والا

«رجعت» یکی از عقاید حیات بخش مکتب امامیّه است که پس از ظهور حضرت مهدی (عج) آغاز می شود. این عقیده نورانی به منتظران ظهور آن حضرت آرامش بخشیده و به تلاش مضاعف برای زمینه سازی حکومت جهانی آن حضرت وا می دارد؛ زیرا با این عقیده هرگز از فیض درک محضر آن حضرت نا امید نمی شوند، به همین دلیل ائمه اطهار: این عقیده را یک بشارت الهی برای مسلمانان می دانسته اند. با این حال علمای اهل سنّت بدون ارائه مستندات، این عقیده را مخدوش دانسته و آن را مخالف ضرورت دین اسلام فرض کرده و معتقدان به این آموزه کلامی را کافر، فاسق، بدعت گزار، کذّاب و غالی معرفی نموده اند! به گونه ای که در میان عقاید اهل بیت :، بعد از اعتقاد به امامت، هیچ عقیده ای به اندازه «رجعت»، مورد غضب و نفرت آنان واقع نشده است. بنابراین در این تحقیق بر آنیم تا با بررسی تطبیقی ادلّه کلامی و قرآنی علمای متأخّر امامیّه و اهل سنّت، حقیقت آموزه رجعت در منابع اسلامی و نقض و ابرام های پیرامون آن از سوی علمای اهل سنّت و دفاع علمای شیعه و نحوه تثبیت رجعت بعد از ظهور امام زمان (عج) را مورد ارزیابی قرار دهیم. نتیجه این نوشتار بیان گر این است که به اتفاق مفسّرین فریقین، رجعت در میان امّت های گذشته به صورت مکرّر به وقوع پیوسته است؛ و با توجّه به برخی از آیات قرآن، این سنّت الهی در آخرالزمان نیز محقق می شود و نیز اگر چه به اتفاق متکلّمین فریقین، رجعت به دلیل وقوع در امم گذشته، امکان ذاتی دارد، امّا متکلّمین اهل سنّت امکان وقوعی رجعت در آینده را به دو روش مردود می دانند؛ اولاً از طریق وارد کردن اشکالات و شبهاتی به آن و ثانیاً غایتی برای وقوع آن در آخرالزمان نمی بینند. امّا متکلّمین امامیّه ابتدا به این شبهات پاسخ کافی داده اند و معتقدند این شبهات به عدم درک صحیح مخالفین از مفهوم رجعت بر می گردند؛ سپس با بهره گیری از تعالیم ائمه اطهار(ع)اهداف و غایاتی برای وقوع رجعت در آخر الزمان ذکر کرده اند.