نام پژوهشگر: زهره شادروان

"اقتباس حماسی و ادبیات نمایشی کودک و نوجوان" (با تکیه بر جنبه های فانتاستیک شاهنامه)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1392
  زهره شادروان   قطب الدین صادقی

اقتباس و انواع آن طیف گسترده ای از تولیدات آثار هنری در سراسر جهان را به خود اختصاص میدهد . در کشور ماعلی رغم غنای متون کهن ملی، این شیوه نوشتاری یا به درستی معرفی نشده یا به طور مطلوبی مورد استفاده قرار نمیگیرد.فانتزی از جذابترین ژانرهای پر مخاطب هنری و گونه های ادبی است که بویژه در آثاری که مخاطب کم سن و سال تردارند بسیار محبوب و مورد استفاده است .آشنا شدن با فانتزی و فانتزی نویسی ،تاریخچه ، انواع ،گونه ها وجزئیات مهم مربوط به فانتزی و آثار فانتاستیک میتواند کمک قابل توجهی برای فعالین حوزه ی ادبیات کودک و نوجوان باشد. اما جنبه های فانتاستیک شاهنامه-به عنوان غنی ترین اثر اسطوره ای حماسی ملی- شامل موقعیتهای نمایشی خاص، شخصیتهای کنشگر پرجاذبه،قهرمانان،ابر قهرمانان، موجودات عجیب ، فضاهای وهم انگیز و ویژه ،که نیاز روحی مخاطب خردسال و نوجوان را تامین میکند به قدر کافی شناخته نشده و به عنوان دستمایه ای قوی مورد استفاده نمایشنامه نویسان و فیلنامه نویسان کودک و نوجوان کشور قرار نمیگیرد،.بنابر این نخستین گام درترغیب نویسنده ی ادبیات دراماتیک برای استفاده از شاهنامه ،معرفی دقیق جاذبه های فانتاستیک این اثر ادبی است .نباید از نظر دور داشت که شاهنامه یک اثر ادبی ،حماسی و خردورزانه است ودر محتوی وفرم به قصد مخاطب کودک و نوجوان نوشته نشده بلکه فردوسی این اثر را با عناصر خرد و تفکر و حماسه و با استفاده از قالب رسانه ای مکتوب پایه ریزی کرده ، لذا ورود به دنیای قهرمانی ها و حماسه پردازی های شاهنامه مستلزم دانش و بینشی خاص است . شیوه های ورود فانتزی و فانتزی سازی از شاهنامه همین حلقه ی مفقوده ی بین متون غنی و فانتاستیکی چون شاهنامه و نویسندگان کودک و نوجوان است که متاسفانه پژوهش کافی در این زمینه صورت نگرفته و منابع لازم برای این مهم محدود میباشد .نمایشنامه نویسی مخصوصا برای کودکان ونوجوانان با اقتباس از شاهنامه نیز راهبردها و تکنیکهای ویژه ای را طلب میکند .قطعا نوشتن نمایشنامه برای گروههای سنی پایین دشوار تر از نوشتن برای بزرگسالان است مخصوصا وقتی دستمایه کار متون حماسی و چند لایه ای چون شاهنامه باشد، لذا یافتن قالبها ی تازه و جستن ساختار های نومتناسب باقریحه و ذوق کودکان عصر مدرن،همواره نیاز نویسندگان و اقتباس گران شاهنامه در حوزه کودکان و نوجوانان خواهد بود.