نام پژوهشگر: سعید اسماعیل پور پوده
سعید اسماعیل پور پوده حسین رحمانی
بررسی ماهیان در بوم سازگان های آبی به دلایل متعددی از جمله؛ تکاملی، بوم شناختی، رفتار شناسی، حفاظت، مدیریت منابع آبی، بهره برداری ذخایر و پرورش آبزیان حائز اهمیت است. هدف از انجام این مطالعه بررسی رژیم غذایی ماهی خیاطه با نام علمی alburnoides eichwaldii در رودخانه تجن و بررسی رقابت غذایی آن با سایر ماهیان بنتوزخوار صید شده بود. نمونه برداری در سه ایستگاه مشخص شده در رودخانه ی تجن در محدوده ی سد شهید رجایی تا دو راهی تاکام، در سال 1391 بصورت ماهیانه صورت پذیرفت. نمونه های ماهی با دستگاه الکتروشوکر صید و نمونه های بنتوز با سوربر سمپلر جمع آوری شده و پس از تثبیت در فرمالین 4% جهت مطالعات بعدی به آزمایشگاه منتقل شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که شاخص خالی بودن معده (cv) در این ماهیان حاکی از پرخوری این ماهیان در همه ی فصول و همه سنین بود. بررسی شاخص طول نسبی روده (rlg) و میانگین عددی آن نشان از رژیم غذایی گوشت خواری آنها دارد. بررسی شاخص پر بودن معده یا شدت تغذیه ای (if) در همه ی فصول و کلیه گروه های سنی نشان داد که ماهی خیاطه از لحاظ غذایی در شرایط مساعدی قرار ندارند. همچنین با افزایش سن از صفر به سه سالگی میزان این شاخص کاهش محسوسی داشت. بررسی شاخص ارجحیت غذایی (fp) در فصول و سنین مختلف نشان داد که راسته تریکوپترا غذای اصلی این ماهی بود. محاسبه ی شاخص فراوانی موجودات بلعیده شده (p) نشان داد که طعمه ی تریکوپترا دارای بیشترین فراوانی در روده ی این ماهی بود. در بررسی اهمیت طعمه و استراتژی تغذیه ماهی خیاطه (ip) از لارو و شفیره حشرات در رودخانه تجن با استفاده از درصدهای فراوانی شمارشی، در مقابل درصد احتمالی مشاهده گردید که طعمه ی تریکوپترا در همه فصول و گروه های سنی طعمه ای عمومی و غالب بود و طعمه های افمروپترا و شیرونومیده و سیمولیده طعمه هایی عمومی و نادر بودند. محاسبه فاکتور وضعیت (k) در سنین مختلف نشان داد که میزان این شاخص در یکساله ها کمترین و در سه ساله ها بیشترین بود. محاسبه شاخص انتخابی ماده ی غذایی (e) برای تریکوپترا در همه ی فصول عددی مثبت بود که نشان می دهد ماهی خیاطه در همه ی فصول سال تمایل به تغذیه از طعمه ی تریکوپترا دارد. شاخص همپوشانی نیچ غذایی هورن (horn) نشان داد که گونه خیاطه با گونه گاوماهی ponticola cyrius در برخی فصول به خصوص فصل پاییز بیشترین میزان همپوشانی غذایی را دارد.