یکی از اقوام ایرانی در کنار پارس ها ،مادها ،سکاها ،.. بلوچ هاهستند . قوم بلوچ مانند سایر اقوام ایرانی دارای زبان و فرهنگ خاص خود است . دیرینگی قوم بلوچ و حوادثی را که در طول تاریخ با آن مواجه بوده است ، این قوم را صاحب یک فرهنگ عامه ی قوی کرده است که در جای جای بلوچستان با تنوع فراوان می توان این فرهنگ را مورد مطالعه قرار داد . از طریق ادبیات عامیانه ی بلوچی می توان بخشی از فرهنگ بلوچ ها را مورد بررسی قرار داد . ادبیات عامیانه ی بلوچی به صورت نظم و نثر ارائه شده است . این پژوهش بخشی از ادبیات عامیانه ی بلوچستان در دو منطقه ی دشتیاری و باهوکلات رادر قالب داده های منظوم از جمله شادباش ها (برای داماد ،نوزادان متولد شده ،...) ضرب المثل ها ،لالایی ها ،موتک (مویه ها ) نغمه های بازی هاوضرب المثل های منظوم ....مورد بررسی قرار داده است . ادبیات منظوم بلوچی درمنطقه ی دشتیاری وباهوکلات دارای مضامین متنوع وگسترده است که نمودگارسرگذشت تاریخی محیط طبیعی آن سرزمین ها است .ادبیات منظوم عامیانه ی دشتیاری وباهوکلات دارای موسیقی غنی می باشد .درپژوهش حاضر، ادبیات منظوم بلوچی به روش توصیفی و تحقیقات میدانی جمع آوری گردیده است.بدین منظور پس از گذراندن مراحل تحقیق ،حاصل پژوهش در پنج فصل بیان شده است ،در کلیات : مقدمه ،هدف تحقیق ،بیان مساٌله ی پژوهش ،پرسش های پژوهش ،پیشینه واهمیت پژوهش ،روش شناسی پژوهش (داده های زبانی – جامعه ی زبانی وگویشوران – شیوه ی گرد آوری داده های زبانی – بررسی وتوصیف داده ها )، چار چوب نظری والگوی پژوهش ،محدودیت های پژوهش ،فرضیات ، پیشینه ومفاهیم نظری پژوهش شامل (مقدمه ،پیشینه ی پژوهش ،مفاهیم نظری پژوهش )،تعریف ادبیات ،نظم ، انواع نظم (قصیده – غزل – قطعه – مثنوی – رباعی – دوبیتی – ترجیع بند وترکیب بند – مسمّط – مستزاد- چهار پاره )شرح داده شده است .در فصل دوم به بررسی ادبیات عامیانه ی منظوم بلوچی منطقه ی دشتیاری وباهوکلات در دوبخش 1 -اشعار شاد شامل :لیلوُ – نازینک – مُبارک – هالوُ – سوُت – لاڑو – سپَت – شادباش ها 2 – اشعار اندوه اعم از: لیکوُ – لوُلی – زهیروک – موتک یا شه موتک پرداخته شده است . در فصل سوم نغمه های بازی هابررسی شده است .در فصل چهارم ضرب المثَل ها ی منظوم وباور هایی که ازطریق آنهادرمنطقه جاری شده است بررسی شده است . پیشنهاد، نتیجه ومنابع در فصل پنجم آمده است.