غزلهای سعدی در پرشوری و دل انگیزی در میان تمام آثار ادبی ایران و جهان کم نظیر است و برای شناخت بیشتر آنها رسیدن به کنه و عمق معنای غزل ضروری است. علم معانی از علوم بلاغت سنتی و کاربرد شناسی از شاخه های زبانشناسی به ما کمک می کنند تا به این هدف نائل شویم. به همین خاطر، ابتدا تعاریف و کلیاتی از این دو علم به دست داده شد تا ذهنیت روشنی از آنها و اشتراکات و اختلافاتشان بوجود آید. سپس عناوین و اغراض ثانویه ی آنها در متن آمد و هر جا که ضرورتی داشت، شرح مختصری بر ابیات نوشته شد تا منظور شاعر کاملاً روشن شود. برای رسیدن به غرض ثانویه چه در شعر یا سخن باید حال و مقام یا بافت مورد توجه قرار گیرد به عبارت دیگر برای فهم دقیق معنای جمله باید حالتی را که گوینده در آن سخن می گوید و اقتضای وضعیت روحی و حالت مخاطب را بشناسیم. در کاربرد شناسی نیز،شناخت بافت که تا حد زیادی به مساله ی حال و مقام شباهت و ارتباط دارد ضروری است. سعدی با شناخت دقیق و در نظر گرفتن این مسائل، اشعاری سروده که مستعد بررسی از هر دو منظر است و همین مساله، زیبایی اشعار و غزلهای وی را دو چندان کرده است.